Stinzenflorajournaal jrg. 1 nr. 12: De week van de ‘Keningin fan de Stinzeblomkes’

De week van de ‘Keningin fan de Stinzeblomkes’

17 april 2021
Tekst: Willem van Riemsdijk
Foto's: Trudy van Riemsdijk-Zandee

Een week geleden meldden we in Journaal nr. 11 dat de Bostulp op de meeste plekken nog in knop was. Nu, zo’n 10 dagen later, staat de ‘Keningin fan de Stinzeblomkes’ op zonnige locaties stralend te wiegen in de wind. Langs de Rypsterdyk in Marsum ter hoogte van huisnr. 48 op het talud langs het fietspad staan ze in groten getale over een strook van ca. 150 m. 
Van Ben Bruinsma ontvingen we enkele foto’s van de Bostulp volop in bloei tussen de tegels in Sint Jakob. Het is soms raadselachtig waarom deze prachtige bloem op bepaalde plekken wel of niet floreert. Als je de planten in de berm van de Rypsterdyk ziet en bij Martenastate en Dekema State dan kun je begrijpen waarom Friesland wordt gezien als de belangrijkste vindplaats van de Bostulp in Nederland.

Deze week bezochten we Martenastate in Koarnjum samen met postdoc dr. Anastasia Stefanaki en Prof. dr. Tinde van Andel namens Wageningen Universiteit. Stinze Stiens nam het initiatief tot een historisch en genetisch onderzoek naar de Tulipa Sylvestris, de Bostulp, die in Friesland de Wylde tulp genoemd wordt. Ongeveer een jaar geleden schreef Willem over de boeiende geschiedenis van de Bostulp. Deze blog wordt binnenkort opnieuw aan de kennisbank toegevoegd. In Koarnjum komt volgens de Flora Frisica van Bruinsma uit 1840 de Bostulp ‘onder de bomen’ voor. Op Martenastate, vroeger Koarnjumer bos genoemd, groeit ze rijkelijk.

De eerste bloei was nu te zien in de buurt van de familiebegraafplaats op Martenastate en, naar bleek, stonden ze volop in bloei aan de andere zijde van de asfaltweg De Wier, op de zuidhelling achter de haag ter hoogte van de Swarte Singel. Dit jaar komen we vrij veel opvallend grote exemplaren tegen met prachtige bloemen, hoewel de meeste planten bescheidener van omvang zijn.

Er zijn de nodige interessante vragen wat betreft deze bijzondere bloem.

Een vraag is dus of je deze twee varianten genetisch goed kunt onderscheiden en welke verwantschap er is met en tussen populaties in Nederland en Duitsland waar de plant al langer geleden is verwilderd. In Celle, bij Hannover in Duitsland, komen massa’s Bostulpen voor die mogelijk stammen uit de 16-de eeuw. Hoe oud de oudste populatie in Nederland is, is helaas niet bekend. In ieder geval waren ze er al begin 19-de eeuw en waarschijnlijk ook al in de 16e eeuw.

Bij het onderzoek zal ook gebruik worden gemaakt van materiaal van oude herbaria waar de plant in voorkomt. Sinds het midden van de 16e eeuw komt de plant in nog bestaande Italiaanse herbaria voor. In 1571 en later komt de plant in Kruidenboeken voor. 

De bedoeling is dat het onderzoek meer inzicht geeft in deze prachtige planten.