Doktershûs

Het Doktershûs in Stiens: rijksmonument met een rijke geschiedenis en bijzondere bewoners

geschiedenis van het huis

Het neoclassicistische Doktershûs (1838) met de rijk versierde dakkapel valt op in het historische centrum van Stiens. Het neoclassicisme is bij uitstek een Europees georiënteerde stroming die in de tweede helft van de 18e en het eerste kwart van de 19e eeuw streefde naar een heldere en zuivere vormgeving. Men hernieuwde de aandacht voor de klassieken en liet zich inspireren door de antieke Griekse en Romeinse bouwkunst. Ieder land gaf zijn eigen interpretatie. In Frankrijk waren overheden de belangrijkste opdrachtgevers, in Engeland particulieren die grote landhuizen lieten bouwen en in Noord-Nederland zijn veel voorbeelden bekend van woningen, boerderijen en een aantal kerken, die zelfs tot laat in de 19e eeuw gebouwd werden.  

 

 

Ook de monumentale gang in het Doktershûs heeft Europese connecties. Ruim vijftig jaar later, in 1894, werd deze gang binnen prachtig beschilderd en was het gedaan met de wat strenge uitstraling die het huis van buiten heeft. Met vaardige hand schilderden de decoratieschilders van toen imitatiemarmer panelen: rode bij wijze van Waals marmer en gele die het ‘Giallo di Siena’, het ‘geel uit het Italiaanse Siena’ vertegenwoordigden. Een geschilderde vaas met bloemen heette de bezoeker welkom bij de hoofdingang. Het plafond kreeg met goud versierde ornamenten.

De vloer werd belegd met prachtige Engelse mozaïektegels, een mooi voorbeeld uit het vroeg-industriële tijdperk. Ruim tien jaar later wordt nog een fraai gestileerde geschilderde plantrank in Art Nouveau stijl toegevoegd aan de gemarmerde lambrisering. Deze kunststroming was tussen 1890 en 1914 op verschillende plaatsen in Europa populair. Deskundigen noemen de gang uniek omdat nog maar weinig van dergelijke rijk gedecoreerde entrées uit die tijd over zijn.

Andere verrassingen in de woning zijn een decoratief geëtste deurruit, diverse originele plafonds en twee reconstructies van teruggevonden behang uit de negentiende eeuw.

De dorpsapotheek uit 1894 is weer in oude glorie hersteld en voorzien van negentiende-eeuwse opstandflessen, pillendoosjes en andere benodigdheden. Een historische apotheek ‘aan huis’ in een Doktershûs is waarschijnlijk uniek in Nederland.