© Trudy van Riemsdijk-Zandee

Robert Morris. Observatorium. 1971 in Velsen, 1977 verplaatst naar Flevoland. Aarde, hout, steen, staalplaten. Diameter totaal: 91 m., hoogste punt dijk: 3,80 m. Locatie: Swifterringweg, Lelystad. Collectie: Het Flevo-landschap. Foto: Screenshot, Apple Maps, satellite.
Op 21 december is de dag het kortst en de nacht het langst. Dit noemen we de winter-zonnewende. In Nederland kun je de zonnewende beleven in een kunstwerk in Flevoland. De zomer-zonnewende wordt elk jaar in juni op deze locatie ‘gevierd’. Het kunstwerk is het Observatorium van de Amerikaanse kunstenaar Robert Morris (geb. 1931) uit 1971. Het is ter gelegenheid van de tentoonstelling Sonsbeek buiten de perken gerealiseerd in de gemeente Velsen. In 1977 werd het naar Flevoland verplaatst. Het kunstwerk bestaat uit 2 concentrische cirkels gemaakt van aarden wallen. De binnenste ring geeft toegang tot de buitenste cirkel. Daarin zijn drie ‘vizieren’. Twee vizieren bestaan ieder uit twee grote stenen wiggen. Via het oostelijk vizier is de opkomende zon te zien op 21 juni (langste dag) en via het vizier aan de westzijde de opkomende zon op 21 december (kortste dag). Het middelste vizier, in het verlengde van de ingang, is gemaakt van 2 grote stalen platen en markeert de equinox, het moment in het jaar dat dag en nacht even lang zijn.
Dergelijke kunst valt onder het begrip landschapskunst. Dit begrip staat voor grootschalige kunstwerken die gerealiseerd zijn in een landschappelijke omgeving. Lees verder