Het was weer nat en winderig afgelopen week met weinig zon. Martenastate meldt dat op een plek de sneeuwklokjes in het water staan, dat is in de recente geschiedenis niet eerder voorgekomen. Bij Stinze Stiens staat na een regenbui op meerdere plekken water op delen van de paden. Dit trekt weer vrij snel weg als het wat opdroogt, maar het komt ook snel weer terug als het regent. We hadden afgelopen week ook een dikke stam van een sierkers die met de storm afbrak en snel en vakkundig is opgeruimd door Woudgroen hoveniers. Toch komen er weer veel mooie berichten over bloeiende bollen.

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2020 week 9. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

Er is momenteel een groot verschil in de bloei van de Sneeuwklokjes, er zijn terreinen waar ze allemaal nog prachtig staan te bloeien, zoals op Vijversburg (Tytsjerk). Op veel plekken kun je nu zien dat ze op sommige plekken al helemaal uitgebloeid zijn, terwijl ze op andere plekken nog mooi in bloei staan. Op Vijversburg zijn als onderbegroeiing in een bosachtige vegetatie een paar plekken waar de Sneeuwklokjes massaal en erg mooi groeien en bloeien. Dat stinzenplanten een cultuurfenomeen zijn in Nederland is daar ook goed te zien. Als er geen doelgericht onderhoud in zo’n bosvegetatie plaats vindt krijgen de stinzenplanten geen kans door concurrentie van klimop, braam, hulst en andere boomopslag.

Door al deze opslag af en toe weg te halen kan er een prachtige stinzenplanten vegetatie ontstaan. Het kan er dan vrij natuurlijk uitzien met een lage klimop onderbegroeiing waar de sneeuwklokjes nog goed mee kunnen concurreren en wat lichte boomopslag tussen grotere bomen. Op een andere plek in Vijversburg is duidelijk te zien dat er gewerkt wordt aan verwijderen van flinke opslag om de Narcissen een kans te geven. 

Op Dekema is compost uitgestrooid om de stinzenflora te voeden.

De krokussen gaan nog niet open, te koud en te weinig zon. Hopelijk wordt dit komende week anders en kunnen we van de bloei genieten op de diverse terreinen. We waren bij De Klinze (Aldtsjerk). De lange oprijlaan van de Klinze heeft een fantastisch mooie Bonte krokus begroeiing, een van de mooiste van Friesland. De bloemen waren niet open door het koude bewolkte weer. We werden niet droevig van het weer, wel van de huidige situatie bij De Klinze. Het gebouw met de directe omgeving is enige tijd geleden verkocht aan een Friese beddenketen. Momenteel staat er langs de oprit een rij reclameborden rond de lantaarnpalen tussen de bomen en de krokussen aan beide kanten van de oprijlaan. Het terrein rond het huis is afgezet met een niet erg fraai hek, de oude parkeerplaats is afgesloten en de auto’s parkeren deels tussen de krokussen. Het is een triest gezicht. Dit kan toch niet de bedoeling zijn. Je ziet hier wel hoe kwetsbaar dit soort terreinen zijn. Door een paar op zich kleine ingrepen en veranderingen in de omgeving is alle charme er van af. 

De Oosterse sterhyacinten (Scilla siberica) staan al mooi in bloei bij Philippusfenne en ze verwachten dat komende week het hoogtepunt zal zijn. Ook op het St. Vitus kerkhof in Stiens is een mooie plek vol in bloei.

In Hannover (Duitsland) in de wijk Linden is een groot kerkhof dat niet meer in gebruik is en dat vrijwel helemaal begroeid is met Scilla’s (siberica). Deze begraafplaats is in 1862 aangelegd. Er zijn veel soorten bomen en wilde planten en struiken. Sinds 1965 wordt er niet meer begraven. Men vermoedt dat na de oorlog er Scilla’s zijn geplant bij een graf. In de laatste decennia hebben de planten zich enorm uitgebreid over het 5 ha grote terrein. Ook zijn er Sneeuwklokjes, krokussen, Sneeuwroem en Sleutelbloemen. Het moet een prachtig gezicht zijn als de Scilla’s bloeien. We hopen dat dit jaar mee te gaan maken. Hannover heeft nog meer te bieden op het gebied van stinzenplanten. Bijvoorbeeld in het Stadtwald komen Bosanemomen, Gele anemoon, en Holwortel voor en lokaal Armbloemig look. In Maart/April kunt je van de bloei van deze planten genieten. Zie voor de informatie hieronder bij ‘Acitviteiten – Stinzenflora buitenland’.

Het Longkruid komt meer en meer in bloei.

Wit hoefblad en Japans hoefblad en Bosgeelster beginnen ook te bloeien zoals op de Schierstins o.a. is te zien. De Slanke sleutelbloemen komen ook steeds meer in bloei, mooi te zien op Hackfort. Bij Stinze Stiens zaaien ze zich steeds meer uit. Mooi is daar ook al de Prachtframboos met de fijne roze bloemen.

De Holwortels komen geleidelijk steeds meer boven de grond, maar ze zijn nog erg vroeg en niet op het hoogtepunt. De Wilde narcis begint te bloeien en straalt je tegemoet na al die natte dagen.

ACTIVITEITEN*

De deelnemers aan de Stinzenflora-monitor organiseren in het stinzenflora seizoen verschillende activiteiten. De activiteiten die nu bekend zijn worden hier onder vermeld. ‘Open tuinen’ bij particuliere tuinbezitters worden vaak kort van te voren vermeld in deze kalender en op de websites van de deelnemers. Openstelling is afhankelijk van de bloei van de stinzenplanten en het weer.
Voor mogelijkheden van (groeps)bezoek kunt u contact opnemen met de betreffende deelnemer. Gegevens: zie TERREINEN.

Voor in de agenda*:

Activiteiten deelnemers Stinzenflora-monitor in maart:

Martenastate Koarnjum.  7, 14, 21, 28 maart, 10.00 – 11.30 u. Belevingswandeling Stinzenflora, en 21 maart, 13.30. – 15.30 u. fotocursus stinzenflora. Voor prijzen en aanmelding zie de website http://www.martenastate.nl en van It Fryske Gea. www.itfryskegea.nl/activiteiten

Vier het voorjaar op Hackfort. Nu de temperatuur stijgt, steken op Hackfort de voorjaarsbloeiers hun kopjes boven de grond. Een teken dat de lente in aantocht is. Om dat te vieren, zetten de boswachters op zondag 8 maart van 10:30 tot 14:30 uur de poorten van het voorplein bij kasteel Hackfort open. Zo kan je extra genieten van de krokussen en sneeuwklokjes op het voorplein. De boswachters verwelkomen je en het beplantingsplan van voorplein en parkbos ligt ter inzage. Tegen betaling kan je mee met korte excursies (vol is vol) of zelf op zoek naar voorjaarsbloeiers met een handige zoekkaart (alleen contante betaling mogelijk). Bezoek van het voorplein is gratis.

Voorjaarsbloeiers op Hackfort. 15-03, 29-03, 14.00 u. Samen met de boswachter ontdek je de mooiste voorjaarsbloeiers op landgoed Hackfort. Is het nou het lenteklokje of het zomerklokje? En wat is het verschil tussen het vingerhelmplantje en de holwortel? De boswachter vertelt je het graag tijdens deze heerlijke voorjaarswandeling! Welke voorjaarsbloeiers er te zien zijn, is altijd afwachten. Zeker nu de temperatuur al zo vroeg aangenaam hoog is. De bloemen komen ieder op hun eigen moment in bloei tussen februari en mei. Voor prijzen en aanmelding: klik hier.

Activiteiten deelnemers Stinzenflora-monitor in april:

Voorjaarsarrangement* ‘Eeuwigdurende Lente’. Op zaterdag 11 april (van 10.30 u. tot 16.30 u.) worden onder leiding van een gids achtereenvolgens drie prachtige stinzenfloraparken bezocht, te weten Stinze Stiens (www.stinze-stiens.nl), Martenastate (www.martenastate.nl) en Dekemastate (www.dekemastate.nl).  Het vervoer is deze dag  op eigen gelegenheid, het liefst per fiets. Deze geheel verzorgde dag (kosten € 35,-p.p.) is inclusief de lunch en koffie of thee in de ochtend en een hapje en drankje in de middag. Boekingen verlopen via informatie@tunmanswente.nl
*Het arrangement kan bij onvoldoende aanmeldingen worden geannuleerd.

Dit arrangement kan ook op aanvraag voor groepen worden geboekt op andere momenten in het seizoen (deelname minimaal 12 personen, duur 10.30 u. – 15.30 u.). Denkt u aan een familie- of bedrijfsuitje dan kan dit op afspraak tegen meerkosten vervoer door een paardentram (deelname minimaal 20 personen).

Dekema State Jelsum. Museumweekend 25 en 26 april. Tijdens de Voorjaarsfair op 2 mei maak je met een stinzenplantenzoekkaart zelf een rondgang en is er een lezing over (lei)fruit door tuinbaas Wim Hoogendam. Voor prijzen, openingstijden, activiteiten en arrangementen, zie de website. www.dekemastate.nl

Martenastate Koarnjum. Vrij toegankelijk. ( www.martenastate.nl ) 5, 13, 18, 25 april, 10.00 – 11.30 u. Belevingswandeling Stinzenflora, en 13 april, 9.30 – 11.30 u. fotocursus stinzenflora. Voor prijzen en aanmelding zie de website http://www.martenastate.nl en van It Fryske Gea. www.itfryskegea.nl/activiteiten

NIEUWS

Op initiatief van It Fryske Gea en Stichting Martenastate komt op 17 april een geactualiseerde en uitgebreide versie van het boek Stinzenplanten in Fryslân uit bij Uitgeverij Bornmeer (1e editie 2008), nu met de ondertitel: een voorjaarsfeest in het historisch groen. In het boek wordt aandacht geschonken aan de verschillende stinzenplanten, het beheer en de rijke geschiedenis ervan. Het wordt een leerzaam en interessant hand- en kijkboek voor iedereen, die zich voor stinzenflora interesseert of die als vrijwilliger zich met stinzenplanten bezighoudt.
De stinzenflora in Fryslân staat centraal, maar er is ook aandacht voor het landschap, de verschillende vindplaatsen van stinzenflora en de monumentale woningen van Friese adellijke families en notabelen. In het boek wordt ook het werk van de bekende stinzenflora-pionier D.T.E. van der Ploeg nader belicht.
In Tresoar in Leeuwarden, het informatie- en documentatiecentrum voor de geschiedenis van Friesland, opent medio april een tentoonstelling met de titel Friese schatten in het groen / Fryske skatten yn it grien met als ondertitel staten en stinzenflora in Fryslân.

De KNNV Uitgeverij heeft op 14 februari de Basisgids Stinzenplanten gepresenteerd, een ‘boek voor in de binnenzak’ in aansluiting op de eerder uitgebrachte gelijknamige app (gratis te downloaden alleen voor Android). ‘Welke soorten tot de stinzenplanten behoren is geen vast gegeven. De lijjst van stinzenplanten is voortdurend in ontwikkeling geweest’, zo wordt verteld in de inleiding. De gids kiest voor 120 soorten. De gids wil een bijdrage leveren aan het behoud en waardering van dit waardevolle culturele erfgoed. Nadruk ligt op de fraaie en gedetailleerde kleurenfoto’s, aangevuld met duidelijke beschrijvingen over onder andere grootte en bloeitijd.
Af en toe wordt er wat vermeld over het tijdstip van introductie van deze planten in Nederland, zonder bronvermelding. Helaas is deze beperkte informatie soms onjuist. Bij het Haarlems klokkenspel, een van de iconen van de stinzenplanten, wordt gemeld dat de plant al gekweekt zou zijn in 1594. Recent is er juist meer bekend geworden over de interessante geschiedenis van deze plant. Het is dit jaar 300 jaar geleden dat de plant in 1720 door Boerhaave voor het eerst werd beschreven.  Klik hier voor artikel hierover in de rubriek ‘Geschiedenis’ op de Stinzenflora-monitor.

FLORON heeft een Engelstalige samenvatting van de Botanische hotspots in boekvorm uitgegeven, waarin ook de 2 hotspots ‘stinzenbos’ in Friesland, Martenastate en Philippusfenne, zijn opgenomen: L.B. Sparrius, D.D. van der Hak, Important Plant Areas. Botanica hotspots in The Netherlands, 2019. De online interactieve versie is te vinden op de website ‘verspreidingsatlas’, soortgroep/biotoop ‘vaatplanten/stinzenbossen’. Klik hier.

Stinzenflora landelijk

De Nederlandse Tuinenstichting geeft een mooi overzicht van de tuinen en parken in Nederland waar de Sneeuwklokjes bloeien en die in het voorjaar te bezichtigen zijn. Informatie klik hier.

Landgoed Overcingel, Oostersingel 27 in Assen. Groei en Bloei Assen gaat weer van start met de krokuswandelingen. De data zijn: 15, 21, 22 en 29 februari. Elke rondleiding start om 14.00 uur bij het toegangshek. Opgeven is niet nodig. Info, klik hier.

 

Kasteel-museum Sypesteyn, Nieuw-Loosdrechtsedijk 150, Loosdrecht. Op 14 februari werd het boek Basisgids voor stinzenplanten uitgereikt in Kasteel-museum Sypesteyn. In de maand februari is de zee van sneeuwklokjes een ware lust voor het oog. Speciaal voor degenen die dit met eigen ogen willen bewonderen, is Kasteel-Museum Sypesteyn in februari elk weekend geopend, zaterdag en zondag: Tuin open: 11-17 uur Rondleiding in kasteel: 13.00 uur en 14.00 uur (+-30 min). Info, klik hier.

De Botanische Tuinen Universiteit Utrecht houden op 15 maart van 10.00 u. – 15.00 u. een studiedag Stinzenplanten onder leiding van hortulanus Gerard van Buiten. Informatie klik hier.

Stinzenflora internationaal

Krokusblütenfest, Husum. Het kasteelpark in Husum (Noord-Duitsland) is bekend vanwege zijn prachtige krokusvegetaie. Deze kasteeltuin is een parkbos van 5 hectare. De oorsprong van de krokussen in Husum is niet bekend en net als in Nederland zijn er allerlei legenden in omloop. In 1878 is het huidige park aangelegd door de tuinarchitect Rudolph Jürgens als stadspark voor de stad Husum. De eerste schriftelijke melding van de krokussen is van de schrijver Theodor Storms in 1886. Recent onderzoek heeft de krokus die daar groeit benoemt als Crocus neglectus. Als de krokussen bloeien is het een spectaculair gezicht. Regelmatig wordt de stand van de bloei op een website weergegeven. Klik hier. Op 21 en 22 maart organiseert men het Krokusblütenfest. Dat lijkt wat laat, gezien de vroege bloei dit jaar. Voor informatie klik hier.
Het nabijgelegen St. Jürgen Friedhof is ook een bezoek waard.

Scillablüten-Fest, Hannover. In Hannover wordt jaarlijks het feest van de Sterhyacint, de Scilla siberica gevierd. Op het Lindener Berg begraafplaats bloeit een zee van deze prachtig blauwe bloemen: het ‘blauwe wonder’ wordt het wel genoemd. In 1862 werd deze begraafplaats aangelegd en in 1965 was hij voor het laatst als zodanig in gebruik. Het ca. 6 ha. grote gebied staat dan in volle bloei. Voor informatie klik hier of hier. Er is ook een feest ‘Das Blaue Wunder’ in dit stadsdeel van Hannover. Dit is echter een ondernemersinitiatief met een koopzondag maar dit valt niet per definitie samen met het ‘Scillablüten-Fest’. De datum wordt bekend gemaakt als de massale bloei verwacht kan worden, dit jaar op 29 maart. Informatie klik hier.

Stinzenflora (inter)nationaal in een (semi)natuurlijke omgeving.

Voor wie stinzenflora wil bekijken in de (semi) natuurlijke omgeving zijn enkele mooie locaties te noemen. Voor de Winterakonieten is een bezoek aan Closewitz (D) bij Jena aan te bevelen. Op de website werd zelfs een ‘Wintelings-Wochenende’ met ‘Kaffee und selbstgebackenen Kuchen’ vermeld maar dit konden we nu niet vinden. Voor informatie klik hier. Lenteklokken bloeien fraai in het Isserstedterholz en bij Großschwabhausen (D). Voor informatie klik hier. Bij Bad Iburg in het Naturwald Großer Freeden ontdekten we begin april 2016 veel Holwortel en verder Bosgeelster terwijl ook de Bosanemonen bloeiden.

Wij (Stinze Stiens) maakten eens een reis in Slovenië en berichtten enkele malen daarover in de Stinzenflora-monitor Kalender 2018 week 14 en 15. Paul Veenvliet, een Nederlander die al ruim 20 jaar in Slovenië woont en daar zijn bureau voor natuurreizen heeft opgezet ‘Nature in colour’, neemt je mee naar prachtige plekken. Bijzonder is dat veel tegelijk bloeit, afhankelijk van de hoogte en natuurlijke situatie. Voor informatie en een impressie klik hier.

De latere bloeiers, Wilde hyacinten,  Bostulp en dichtersnarcis zijn de volgende locaties aan te bevelen. Behalve in Engeland is dichterbij het Hallerbos in België bekend: klik hier. De Dichtersnarcis zagen wij (Stinze Stiens) in de bergen boven Vevey in Zwitserland: klik hier. Zowel op de website van het Hallerbos als die van de narcissen wordt de stand van de bloei bijgehouden. 

We hopen het komend jaar nog meer te ontdekken en er hier verslag van te doen.

* Wijzigingen voorbehouden. Kijk altijd op de websites van de betreffende organisaties.

 

 

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 10
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 8