Een mooi moment in het vroege voorjaar is als de Sneeuwklokjes nog rijk bloeien en de Krokussen ook in bloei staan. De komende week kunt u van dit feest op diverse plaatsen genieten. Het mooiste is het als de zon schijnt. Dan gaan de Krokusbloemen open. Er is echter maar weinig zon nodig voordat ze open gaan om idealiter bestoven te worden door bijen en hommels, maar dan moet het niet te koud zijn.
De Stinzenflora-monitor kalender en wat er aan activiteiten zijn in maart staan onder deze tekst.

In de natuur komen verschillende variëteiten voor van het gewone Sneeuwklokje (Galanthus nivalis). Deze variëteiten zijn echter minder talrijk. De bloem van het Sneeuwklokje ziet er dan wat anders uit. Bij Martenastate werd deze week een bijzondere ontdekking gedaan: een Sneeuwklokje met een geel honingmerk in plaats van groen. Het honingmerk betreft de groene of in dit geval gele streepjes op de bloemblaadjes. Sjoerd Hogerhuis, correspondent/fotograaf voor Martenastate voor de stinzenfloramonitor, trof deze Sneeuwklokjes aan op de Swarte Singel. Als u door de oude poort het terrein opkomt en naar rechts gaat, staan ze ter hoogte van het tweede huisje waar de haag eindigt en de afscheiding van de fruitboomgaard begint. Inmiddels ontdekte hij ze op nog 2 plekken op Martenastate. Interessant is te weten dat in de Flora Frisica van Bruinsma uit 1840 Martenastate niet als vindplaats vermeld wordt voor Sneeuwklokjes en Dekema State wel. Duidelijk is op de foto van dit bijzondere Sneeuwklokje te zien dat het vruchtbeginsel dat bovenaan de bloem zit ook geel is in plaats van groen.

De stinzenplantendeskundige D.T.E. Van der Ploeg vermeldt al in Stinzeplanten yn Fryslân, 1972, dat op Martenastate  deze variant van het Sneeuwklokje voorkomt. Bij de inventarisatie van de stinzenplanten op Martenastate door Henk J. Jager van It Fryske Gea in 2012 is deze soort niet gevonden, wel wordt verwezen naar de latere editie van het boekje van Van der Ploeg uit 1988. Dit boek is de Nederlandstalige versie van het hierboven genoemde boek uit 1972. In de vakliteratuur wordt beschreven dat onder invloed van omgevingsfactoren deze variëteit kan voorkomen, maar die is dan genetisch niet afwijkend van de Galanthus nivalis. Je zou in lekentaal kunnen zeggen dat het plantje ‘verkouden is’ en daarom er wat bleekjes uit ziet. Er komen echter ook planten met gele kenmerken (vruchtbeginsel en honingmerk) voor die wel genetisch afwijken van het gewone Sneeuwklokje en dus een echte genetisch stabiele variant zijn. Nader onderzoek zou moeten uitwijzen welk type of soort er op Martenastate voorkomt.

Van de Krokus komen in het wild ook diverse soorten voor en later zijn er door de mens nog veel meer variëteiten gekweekt. De oude soorten komen oorspronkelijk allemaal uit het wild en heeft men in tuinen verder vermeerdert. De Crocus vernus, wat letterlijk Voorjaarskrokus betekent en tegenwoordig wordt aangeduid als Bonte krokus, is een soort die al lang geleden is geïntroduceerd in onze stinzenterreinen.

In de natuur komen van deze soort weer diverse vormen voor. In het centrale alpengebied komt vaak de Crocus vernus subsp. albus voor die wit is (albus=wit). In Slovenië komt de veelal paars gekleurde Crocus vernus subsp. vernus voor. Deze soort kan ook in mindere mate witte of paars gestreepte bloemen hebben. Deze soort is, voor zover ons bekend, niet in de handel te krijgen.

Een andere stinzenplant is de Crocus Tommasinianus, of Boerenkrokus, die ook in het wild voorkomt en die al langere tijd commercieel wordt gekweekt. Deze soort kwam, volgens Van der Ploeg, ook wel in graslanden op sommige plekken in Friesland voor en werd dan door omwonende uitgegraven en in hun  tuintjes geplant. Vermoedelijk zijn deze verwilderde planten afkomstig van vruchtbare terpaarde die in de negentiende eeuw werd gewonnen door terpen af te graven en die als meststof te verkopen aan boeren. De bollen zouden dan afkomstig zijn van oude States met tuinen met stinzenplanten.

Bij de Klinze in Aldtsjerk komt nog weer een andere Krokussoort massaal voor langs de oprijlaan en bij het landhuis. Omdat we (nog) geen correspondent hebben voor deze plek is ons momenteel niet bekend hoe ver deze krokussen nu zijn.

Iedereen verheugt zich op een mooi seizoen. Sneeuwklokjes zijn er volop.  ‘Er valt de komende tijd natuurlijk steeds meer kleur en fleur te melden, wat een heerlijk lente seizoen gaan we weer tegemoet.’, zo meldt onze correspondent uit Jongemastate, en ze gaat verder: ‘Het Grote en Witte hoefblad laat zich al zien, het speenkruid bloeit hier en daar en de perken Italiaanse aronskelk staan er zeer fris en uitnodigend bij.’ Bij de Schierstins begint het Japanse en Witte hoefblad en bij Stinze Stiens begint het Witte hoefblad in bloei te komen.

Niet alleen daar maar ook op andere plekken kleurt het Longkruid.

Van verschillende kanten horen we dat de belangstelling voor de stinzenplanten op de verschillende terreinen groeit. Deze week kwam bij Philippusfenne ook een schoolklas. De ‘meester’ laat de klas de verschillende fasen van de stinzenflora zien. Jong geleerd, oud gedaan!

Activiteiten in maart 2016:

Stinze Stiens: Stinzenstruin, open tuin op zaterdagmiddag  5 maart van 13.30 u. – 16.00 u.

Hackfort: Het bloementapijt van Bonte krokussen en Sneeuwklokjes bij kasteel Hackfort symboliseert de start van het voorjaar. Om dit te vieren stelt Natuurmonumenten op zondag 6 maart de poorten van het voorplein van het kasteel Hackfort open van 12:00 tot 16:00 uur. Boswachters zijn aanwezig om uitleg te geven over de voorjaarsbloeiers, de zogenaamde stinzenplanten, op het landgoed.

Martenastate: Op zaterdag 26 maart van 10.00 uur tot 12.00 uur: wandelexcursie stinzenflora o.l.v. natuurgids Geert de Vries.
Op maandag 28 maart van 09.30 uur tot 11.30 uur:  fotografie-excursie stinzenflora o.l.v. natuurfotografe Betty Kooistra. Aan de deelname zijn geen kosten verbonden.
Verzamelpunt: voor de poort

Gegevens locaties zie: TERREINEN

• Trefwoord: Stinzenflora
• Volgende: Stinzenflora-monitor 2016: Kalender week 9
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2016: Kalender week 7