Schierstins, de Boerenkrokus blijft bij bewolkt weer gesloten.

Schierstins, de Boerenkrokus blijft bij bewolkt weer gesloten.

De eerste week dat de Stinzenflora-monitor actief is, was meteen een heel stormachtige week.

Kalender 2020 week 7
SneeuwklokjeWinterakonietBoerenkrokusBonte krokusLenteklokjeSterhyacintWit hoefbladBosgeelsterHolwortelGevlekt longkruid
Dekema State
Hackfort
Jongemastate
Martenastate
Martenatuin
Philippusfenne
Schierstins
St. Vituskerk
Stinze Stiens

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2020 week 7. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

De omgevallen boom op Jongemastate ligt precies langs het pad.

De omgevallen boom op Jongemastate ligt precies langs het pad.

Sneeuwklokjes en Winterakonieten nog volop in bloei in park Jongemastate.

Sneeuwklokjes en Winterakonieten nog volop in bloei in park Jongemastate.

Zowel op Jongemastate als op Martenastate is door het stormachtige weer een grote boom omgewaaid. Omdat er veel regen was en zeer weinig zon bleven de bloemen van de vroege bloeiers gesloten. De bloemen gaan open als het wat warmer is en er meer zon is. Ze verwelkomen dan de insecten die dan actief zijn en de bloemen kunnen bevruchten. Als de bloemen uitbloeien en verwaaien in zo’n donkere periode is de kans op bevruchting zeer klein en krijg je het volgende jaar weinig of geen zaailingen, die er voor zorgen dat de planten zich kunnen uitbreiden.

Bonte krokussen en Sneeuwklokjes op Martenastate.

Bonte krokussen en Sneeuwklokjes op Martenastate.

De komende week is de voorspelling redelijk wat zon en niet al te koud. Dat betekent dat er vermoedelijk de komende week veel te genieten is. De Sneeuwklokken zullen dan mooi staan te bloeien tegelijk met de Bonte krokus en de Boerenkrokus, zover deze laatste niet al verwaaid en verregend is.

Krokusjes en 'krakusjes', platgeslagen door de wind bij Dekema

Krokusjes en ‘krakusjes’, platgeslagen door de wind bij Dekema; de hekjes houden de eenden en kippen (en fotografen) erbij weg.

Door het veranderende klimaat met hogere temperaturen in deze periode krijg je dat het seizoen voor de stinzenplanten korter kan worden. Soorten bloeien eerder dan normaal en je krijgt ook dat soorten die anders gescheiden in de tijd bloeien nu deels tegelijk in bloei kunnen komen.

Holwortel_Sneeuwklokjes Martenatuin (Franeker).

Holwortel begint te bloeien tussen de Sneeuwklokjes in de Martenatuin (Franeker).

slakkenslijm

Slijmsporen op blad van het Sneeuwklokje bij Dekema State als bewijs voor vraat door slakken.

De Holwortel begint bijvoorbeeld nu al hier en daar bloeiend boven de grond te komen tussen de Sneeuwklokjes. Het aardige van dit netwerk van deelnemers aan deze monitor is dat je ervaringen kunt delen. Het ‘aangepikte’ sneeuwklokje werd eerst opgemerkt bij Stinze-Stiens zoals we vorige week meldden, maar dit fenomeen blijkt ook bij Dekema State en sporadisch bij Philippusfenne voor te komen. Zoals we lieten zien blijkt de boosdoener een jong klein naaktslakje te zijn. In het donker kun je dit goed waarnemen. Uit betrouwbare bron hoorden we dat het een Spaanse naaktslak is, een invasieve exoot. Wim Hoogendam van Dekema State vond slakkensporen op de Sneeuwklokjes die aangevreten waren.

Zaailingen Winterakoniet in de Martenatuin.

Veel zaailingen van de Winterakoniet en ook nog een bloeiende Winterakoniet in de Martenatuin (Franeker).

Wat ook op meerdere terreinen opvalt is dat er dit jaar veel zaailingen (nieuwe jonge plantjes die ontstaan uit zaad) van Winterakonieten zijn op diverse terreinen waar deze soort voorkomt, zoals Martenatuin, Philippusfenne en Stinze Stiens.

Parelhoenders tussen de Lenteklokken en Sneeuwklokjes bij Philippusfenne.

Parelhoenders tussen de Lenteklokken en Sneeuwklokjes bij Philippusfenne.

De Lenteklokken zullen ook steeds meer opkomen de komende week en ook steeds meer in bloei komen.

Kenmerken Geplooid sneeuwklokje (Bron Guus de Vries)

Kenmerken Geplooid sneeuwklokje (Bron Foto’s en info Guus de Vries & Leonie Tijsma, Naturetoday Floron)

We zitten nu midden in de tijd dat de Sneeuwklokjes volop te zien zijn. In zo’n periode is het begrijpelijk dat er ook meer aandacht is voor de planten uit dit geslacht. FLORON vestigde recent de aandacht op het Geplooid sneeuwklokje, Galanthus plicatus. Deze soort komt in het wild voor in o.a. Roemenië en de Oekraïne. Deze soort is wat forser dan het Gewone sneeuwklokje (Galanthus nivalis) en men nam aan dat deze soort maar sporadisch voorkomt in Nederland. Het blad is gevouwen en grijzer van kleur dan van het Gewoon sneeuwklokje, ook de bloemen zijn wat anders van vorm. Voor meer informatie klik hier. Deze soort wordt in Nederland ook als tuinplant aangeboden net als de nodige cultivars van deze soort. Een cultivar is een gekweekte variant van een in het wild voorkomende soort en die vegetatief (niet uit zaad) wordt vermeerderd. De Galanthus plicatus die op buitenplaatsen in Nederland worden gevonden zullen vermoedelijk via de weg van tuinplanten, vroeger of later, op meerdere buitenplaatsen terecht zijn gekomen en zich daar hebben vermeerderd. In Groningen blijkt de soort op 15 % van de onderzochte plekken (uurhokken) voor te komen en kleinere of grotere aantallen pollen. De soort is dus niet heel zeldzaam. De vraag is of we dit moeten zien als een verrijking van onze historische terreinen met stinzenplanten of dat we het juist moeten zien als ‘vervuiling’ of verarming. In Friesland is er niet veel bekend over het voorkomen van de soort behalve dat er op Jongemastate 150 pollen zijn gevonden. In een houtsingel in Beesterzwaag zijn er 35 gevonden. Wellicht een idee om eens te kijken of deze soort op meer historische terreinen in Friesland voorkomen. 

ACTIVITEITEN*

De deelnemers aan de Stinzenflora-monitor organiseren in het stinzenflora seizoen verschillende activiteiten. De activiteiten die nu bekend zijn worden hier onder vermeld. ‘Open tuinen’ bij particuliere tuinbezitters worden vaak kort van te voren vermeld in deze kalender en op de websites van de deelnemers. Openstelling is afhankelijk van de bloei van de stinzenplanten en het weer.
Voor mogelijkheden van (groeps)bezoek kunt u contact opnemen met de betreffende deelnemer. Gegevens: zie TERREINEN.

Voor in de agenda*:

Activiteiten deelnemers Stinzenflora-monitor in maart:

Martenastate Koarnjum.  7, 14, 21, 28 maart, 10.00 – 11.30 u. Belevingswandeling Stinzenflora, en 21 maart, 13.30. – 15.30 u. fotocursus stinzenflora. Voor prijzen en aanmelding zie de website http://www.martenastate.nl en van It Fryske Gea. www.itfryskegea.nl/activiteiten

Vier het voorjaar op Hackfort. Nu de temperatuur stijgt, steken op Hackfort de voorjaarsbloeiers hun kopjes boven de grond. Een teken dat de lente in aantocht is. Om dat te vieren, zetten de boswachters op zondag 8 maart van 10:30 tot 14:30 uur de poorten van het voorplein bij kasteel Hackfort open. Zo kan je extra genieten van de krokussen en sneeuwklokjes op het voorplein. De boswachters verwelkomen je en het beplantingsplan van voorplein en parkbos ligt ter inzage. Tegen betaling kan je mee met korte excursies (vol is vol) of zelf op zoek naar voorjaarsbloeiers met een handige zoekkaart (alleen contante betaling mogelijk). Bezoek van het voorplein is gratis.

Voorjaarsbloeiers op Hackfort. 15-03, 29-03, 14.00 u. Samen met de boswachter ontdek je de mooiste voorjaarsbloeiers op landgoed Hackfort. Is het nou het lenteklokje of het zomerklokje? En wat is het verschil tussen het vingerhelmplantje en de holwortel? De boswachter vertelt je het graag tijdens deze heerlijke voorjaarswandeling! Welke voorjaarsbloeiers er te zien zijn, is altijd afwachten. Zeker nu de temperatuur al zo vroeg aangenaam hoog is. De bloemen komen ieder op hun eigen moment in bloei tussen februari en mei. Voor prijzen en aanmelding: klik hier.

NIEUWS

Basisgids Stinzenplanten, omslag.

Basisgids Stinzenplanten, omslag.

De KNNV Uitgeverij heeft op 14 februari de Basisgids Stinzenplanten gepresenteerd, een ‘boek voor in de binnenzak’ in aansluiting op de eerder uitgebrachte gelijknamige app (gratis te downloaden alleen voor Android). ‘Welke soorten tot de stinzenplanten behoren is geen vast gegeven. De lijjst van stinzenplanten is voortdurend in ontwikkeling geweest’, zo wordt verteld in de inleiding. De gids kiest voor 120 soorten. De gids wil een bijdrage leveren aan het behoud en waardering van dit waardevolle culturele erfgoed. Nadruk ligt op de fraaie en gedetailleerde kleurenfoto’s, aangevuld met duidelijke beschrijvingen over onder andere grootte en bloeitijd. Ook bevat het boek volop achtergrondinformatie over historie, ecologie en voorkomen.

Haarlems klokkenspel langs de Lindelaan op Martenastate.

Haarlems klokkenspel langs de Lindelaan op Martenastate. Foto: Stinze Stiens.

Op initiatief van It Fryske Gea en Stichting Martenastate komt medio april een geactualiseerde en uitgebreide versie van het boek Stinzenplanten in Fryslân uit bij Uitgeverij Bornmeer (1e editie 2008), nu met de ondertitel: een voorjaarsfeest in het historisch groen. In het boek wordt aandacht geschonken aan de verschillende stinzenplanten, het beheer en de rijke geschiedenis ervan. Het wordt een leerzaam en interessant hand- en kijkboek voor iedereen, die zich voor stinzenflora interesseert of die als vrijwilliger zich met stinzenplanten bezighoudt.
De stinzenflora in Fryslân staat centraal, maar er is ook aandacht voor het landschap, de verschillende vindplaatsen van stinzenflora en de monumentale woningen van Friese adellijke families en notabelen. In het boek wordt ook het werk van de bekende stinzenflora-pionier D.T.E. van der Ploeg nader belicht.
In Tresoar in Leeuwarden, het informatie- en documentatiecentrum voor de geschiedenis van Friesland, opent medio april een tentoonstelling met de titel Friese schatten in het groen / Fryske skatten yn it grien met als ondertitel staten en stinzenflora in Fryslân.

Stinzenflora landelijk:

De Nederlandse Tuinenstichting geeft een mooi overzicht van de tuinen en parken in Nederland waar de Sneeuwklokjes bloeien en die in het voorjaar te bezichtigen zijn. Informatie klik hier.

Bonte crocus op het landgoed Overcingel Assen

Bonte crocus op het landgoed Overcingel Assen. Foto Stinze Stiens.

Landgoed Overcingel, Oostersingel 27 in Assen. Groei en Bloei Assen gaat weer van start met de krokuswandelingen. De data zijn: 15, 21, 22 en 29 februari. Elke rondleiding start om 14.00 uur bij het toegangshek. Opgeven is niet nodig. Info, klik hier.

Sneeuwklokjes Sypesteyn.

Kasteel-museum Sypesteyn, Loosdrecht,. Foto Stinze Stiens. Sneeuwklokjes

 

Kasteel-museum Sypesteyn, Nieuw-Loosdrechtsedijk 150, Loosdrecht. Op 14 februari werd het boek Basisgids voor stinzenplanten uitgereikt in Kasteel-museum Sypesteyn. In de maand februari is de zee van sneeuwklokjes een ware lust voor het oog. Speciaal voor degenen die dit met eigen ogen willen bewonderen, is Kasteel-Museum Sypesteyn in februari elk weekend geopend, zaterdag en zondag: Tuin open: 11-17 uur Rondleiding in kasteel: 13.00 uur en 14.00 uur (+-30 min). Info, klik hier.

De Botanische Tuinen Universiteit Utrecht houden op 15 maart van 10.00 u. – 15.00 u. een studiedag Stinzenplanten onder leiding van hortulanus Gerard van Buiten. Informatie klik hier.

Stinzenflora internationaal

Crocus neglectus in het Schlosspark in Husum. Foto Stinze Stiens.

Crocus neglectus in het Schlosspark in Husum. Foto Stinze Stiens.

Krokusblütenfest, Husum Het kasteelpark in Husum (Noord-Duitsland) is bekend vanwege zijn prachtige krokusvegetaie. Deze kasteeltuin is een parkbos van 5 hectare. De oorsprong van de krokussen in Husum is niet bekend en net als in Nederland zijn er allerlei legenden in omloop. In 1878 is het huidige park aangelegd door de tuinarchitect Rudolph Jürgens als stadspark voor de stad Husum. De eerste schriftelijke melding van de krokussen is van de schrijver Theodor Storms in 1886. Recent onderzoek heeft de krokus die daar groeit benoemt als Crocus neglectus. Als de krokussen bloeien is het een spectaculair gezicht. Regelmatig wordt de stand van de bloei op een website weergegeven. Klik hier. Op 21 en 22 maart organiseert men het Krokusblütenfest. Dat lijkt wat laat, gezien de vroege bloei dit jaar. Voor informatie klik hier.
Het nabijgelegen St. Jürgen Friedhof is ook een bezoek waard.

 

* Wijzigingen voorbehouden. Kijk altijd op de websites van de betreffende organisaties.