Het was prachtig weer de afgelopen week en door de relatief lage temperaturen blijven veel stinzenplanten lang doorbloeien. Er is dus nog veel te genieten.

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2020 week 14. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

Bezoek aan openbare terreinen is nog mogelijk, mits iedereen zich houdt aan de algemene richtlijnen zoals geen groepen en afstand houden, en aan die van de verschillende (natuur)organisaties. De Holwortel staat nog overal vol in bloei en is op alle terreinen te bewonderen. Ook de Vingerhelmbloem die er erg op lijkt staat vol in bloei. De weersverwachting voor de komende week is: veel zon en duidelijk hogere temperaturen. Dit zal het uitbloeien van de nu bloeiende planten versnellen, maar ook zullen planten die nu in knop staan volop in bloei komen, zo is de verwachting. Diverse bloesembomen zullen mogelijk vol in bloei komen. Nu wordt het echt voorjaar.

Vorige week hadden we het als aardigheidje over de vondst van de week. Iets wat sterk opvalt en er uit springt. Deze week is de vondst van de week het feit dat bij de Schierstins de Gewone Vogelmelk op een warme plek bij de muur al in bloei staat.

Overigens staat daar ook de Gevlekte dovenetel (Lamium maculatum) bij de Schierstins prachtig in bloei. De plant wordt niet gerekend tot de kerngroep stinzenplanten maar komt wel regelmatig op stinzenplantenterreinen voor. Volgens de Basisgids stinzenplanten, is het ‘een inheemse plant en komt oorspronkelijk voor in de omgeving van de grote rivieren en Zuid-Limburg’, verder in hellingbossen samen met Holwortel, Lenteklokje en Daslook met name in Midden- en Oost-Europa. 

De Bostulpen staan nu nog veelal in knop, maar zijn bij Dekema State al flink in bloei en ze zullen komende week op andere terreinen waarschijnlijk volop in bloei komen. Samen met de Knikkende vogelmelk is dat een prachtig gezicht.

De Bostulp, die vooral veel in Fryslân voorkomt, is de ‘Kenigin fan de Stinzeblomkes’. De begraafplaats bij de kerk in Ternaard zal dan helemaal geel kleuren van de Bostulp.

De Martenatuin meldt veel hommels en bijen, maar helaas geen vlinders.

Bij Hackfort zijn tapijten van bloeiende Bosanemonen te zien en het veld met de Narcis ‘Mrs. Langtry’ staat ook vol in bloei. De Kievitsbloemen komen nu ook vol in bloei.

Bij  Philippusfenne bloeit een veldje Armbloemig look. Net als Daslook kan deze looksoort sterk woekeren. De Daslook zal mogelijk ook volop in bloei komen komende week. 

Het Zevenblad en het Fluitenkruid ontwikkelen zich nu ook. De Gele anemoon bloeit nog, Dit is een prachtig plantje, maar het bloeit tegelijk met het Speenkruid dat een nog intenser gele kleur heeft.

Bloeiend Speenkruid in de volle zon is ook prachtig. De Gele anemoon komt echter het best tot zijn recht als er geen Speenkruid in de buurt aanwezig is. Op Jongemastate piept de Blauwe anemoon er net bovenuit. Daar bloeit nu ook de Keizerskroon.

De Zomerklokken, die wat bloem betreft lijkt op het Lenteklokje, staat nu ook in bloei. Deze soort komt in de natuur voor in natte weilanden en rietlanden.

Recent werd in de pers gemeld dat er een nieuwe stinzenroute van 13 km is in Kollum-Buitenpost. Daar zijn 55000 biologische bollen geplant door schoolkinderen op diverse plekken. Deelnemers zijn scholen en andere instellingen. Doel is de biodiversiteit te vergroten. Er is een app waarin op 20 plekken iets wordt verteld over de streek en dit initiatief: Wandel de route via de izi.TRAVEL app De meeste plekken zijn geen plekken waar een historische vegetatie met stinzenplanten voorkomt. Bij een of twee boerderijen staan wel oude vegetaties. De naam stinzenroute is vermoedelijk gekozen omdat stinzenplanten in Friesland al van oudsher veel aandacht krijgen. Het gaat hier echter niet over cultuurhistorisch van belang zijnde plekken. Zo’n naamkeuze, hoewel begrijpelijk, kan toch aanleiding zijn tot verwarring. Zie de blog ‘Stinzenplanten, waar hebben we het over? What’s in a name?’ in de rubriek Geschiedenis van deze monitor. Opvallend is dat Philippusfenne in Kollum, met zijn bijzondere 19e eeuwse slingertún met stinzenplanten, geen aandacht krijgt in deze route.

ACTIVITEITEN

Vanwege het coronavirus hebben de deelnemers aan de Stinzenflora-monitor ieder een eigen beleid met betrekking tot rondleidingen en activiteiten.
Je wordt geadviseerd de websites van de deelnemers te raadplegen.
De rubriek activiteiten binnen- en buitenland van de Stinzenflora-monitor laten wij ook om die reden voor dit seizoen vanaf heden vervallen.

Gegevens: zie TERREINEN.

NIEUWS

It Fryske Gea heeft een mooi jubileumnummer uitgegeven ter gelegenheid van het 90-jarig bestaan: ‘Lang leve de Friese natuur, al 90 jaar  zorg voor onze natuur’. In dit zeer lezenswaardige magazine wordt Stefien Smeding, medewerker Cultuurhistorie en Erfgoed van It Fryske Gea, geïnterviewd over de stinzenplanten: ‘Uitbundige bloemenpracht zorgt voor lentekriebels’ met daarbij een aantal ‘Stinzenweetjes’. De tekst op pp. 12 en 13 is geïllustreerd met fraaie foto’s. It Fryske Gea heeft een aantal terreinen met stinzenplanten in bezit. De belangrijkste zijn Jongemastate in Raerd en het Van Coehoornbos in Wyckel, en sinds 2000 beheert IFG Park Martenastate voor Stichting Martenastate. Dit laatste is een van de vijf toplocaties in Nederland voor stinzenplanten volgens FLORON (Floristisch Onderzoek Nederland).

Op 25 maart werd in BinnensteBuiten (KRO.NCRV), 18.45 u. NPO2 aandacht besteed aan Buitenplaats Philippusfenne, het statige voormalige notarishuis met de prachtige tuin die vooral bijzonder is vanwege de stinzenplanten. Philippusfenne is een van de vijf landelijke stinzenflorahotspots van Nederland volgens FLORON. Eigenaren Mattie en Luuk wonen er na ruim 40 jaar nog steeds met veel plezier en genieten van al het moois in hun tuin. Nou ja van bijna alles, want van één stinzenplant heeft Mattie spijt als haren op haar hoofd dat ze het geplant heeft… Terugkijken? Klik hier.

Op initiatief van It Fryske Gea en Stichting Martenastate komt in de tweede helft van april een geactualiseerde en uitgebreide versie van het boek Stinzenplanten in Fryslân uit bij Uitgeverij Noordboek, Gorredijk (1e editie 2008) nu met de ondertitel: een voorjaarsfeest in het historisch groen. In het boek wordt aandacht geschonken aan de verschillende stinzenplanten, het beheer en de rijke geschiedenis ervan. Het wordt een leerzaam en interessant hand- en kijkboek voor iedereen, die zich voor stinzenflora interesseert of die als vrijwilliger zich met stinzenplanten bezighoudt.De stinzenflora in Fryslân staat centraal, maar er is ook aandacht voor het landschap, de verschillende vindplaatsen van stinzenflora en de monumentale woningen van Friese adellijke families en notabelen. In het boek wordt ook het werk van de bekende stinzenflora-pionier D.T.E. van der Ploeg nader belicht.

In Tresoar in Leeuwarden, het informatie- en documentatiecentrum voor de geschiedenis van Fryslân, wordt op dit moment een tentoonstelling ingericht met de titel Friese schatten in het groen / Fryske skatten yn it grien met als ondertitel staten en stinzenflora in Fryslân. Aanvullende informatie over de opening volgt op een later moment.  

De KNNV Uitgeverij heeft op 14 februari de Basisgids Stinzenplanten gepresenteerd, een ‘boek voor in de binnenzak’ in aansluiting op de eerder uitgebrachte gelijknamige app (gratis te downloaden alleen voor Android). ‘Welke soorten tot de stinzenplanten behoren is geen vast gegeven. De lijjst van stinzenplanten is voortdurend in ontwikkeling geweest’, zo wordt verteld in de inleiding. De gids kiest voor 120 soorten. De gids wil een bijdrage leveren aan het behoud en waardering van dit waardevolle culturele erfgoed. Nadruk ligt op de fraaie en gedetailleerde kleurenfoto’s, aangevuld met duidelijke beschrijvingen over onder andere grootte en bloeitijd.
Af en toe wordt er wat vermeld over het tijdstip van introductie van deze planten in Nederland, zonder bronvermelding. Helaas is deze beperkte informatie soms onjuist. Bij het Haarlems klokkenspel, een van de iconen van de stinzenplanten, wordt gemeld dat de plant al gekweekt zou zijn in 1594. Recent is er juist meer bekend geworden over de interessante geschiedenis van deze plant. Het is dit jaar 300 jaar geleden dat de plant in 1720 door Boerhaave voor het eerst werd beschreven.  Klik hier voor artikel hierover in de rubriek ‘Geschiedenis’ op de Stinzenflora-monitor.

FLORON heeft een Engelstalige samenvatting van de Botanische hotspots in boekvorm uitgegeven, waarin ook de 2 hotspots ‘stinzenbos’ in Friesland, Martenastate en Philippusfenne, zijn opgenomen: L.B. Sparrius, D.D. van der Hak, Important Plant Areas. Botanica hotspots in The Netherlands, 2019. De online interactieve versie is te vinden op de website ‘verspreidingsatlas’, soortgroep/biotoop ‘vaatplanten/stinzenbossen’. Klik hier.

Het Lentenummer van het tijdschrift OASE is geheel gewijd aan ‘Stinzenplanten en Voorjaarsbloeiers’. Interessante wetenswaardigheden over Stinzenplanten als historische begroeiing, het Haarlems klokkenspel , de diversiteit van Sneeuwklokjes, het beheer van stinzenplanten en over zelf aan de slag gaan met verwilderingsgbollen. Veel media besteden aandacht aan stinzenplanten, ook de vakbladen zoals Tuin en Landschap waarin Heilien Tonckens als ‘Groen Gast’ enthousiast vertelt zoals we van haar gewend zijn.

 

 

 

 

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 15
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 13