De nieuwe aflevering van de Stinzenflora monitor kan dankzij gezamenlijke inspanning van de correspondenten en Stinze Stiens weer als van ouds op tijd gepubliceerd worden, uiteraard met inachtneming van alle voorschriften.

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2020 week 12. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

De waarde van de natuur  blijkt in deze periode overduidelijk. Hoewel groepsactiviteiten nu zijn afgelast is er nog veel op meer individuele basis te genieten. We kunnen helaas niet berichten over een bezoek aan de begraafplaats in Hannover-Linden waar de Scilla’s zo mooi zijn, omdat dit soort reisjes niet meer goed mogelijk zijn of te riskant. Daarom zijn we blij dat we kunnen melden dat Edwin Visser, die kweker is van Haarlems klokkenspel en een beheerder van een mooie website met die naam ons af en toe zal berichten hoe het met de stinzenflora in de binnenduinrand in de buurt van Heemstede er voor staat. Bij Spaar en Hout staat momenteel bijvoorbeeld een magnifieke plek met Bosgeelster te bloeien, zoals op de openingsfoto van deze Kalenderweek te zien is.

Hier zijn op een aantal plekken de Scilla’s en de Chionodoxa nog mooi te zien, terwijl ze op andere terreinen al op de terugtocht zijn..

De komende week staan zowel de Holwortel als de aanverwante Vingerhelmbloem volop in bloei. Mits de omstandigheden gunstig zijn kunnen deze planten zich makkelijk via zaad vermeerderen. Kieming gaat het best op zwarte grond, in de natuur komt de plant dan ook onder heggen en in (helling)bossen voor. Oude knollen kunnen behoorlijk groot worden en vrij diep in de grond zitten. 

Hoewel Gewoon speenkruid (Ficaria verna subsp. verna) in tuinen vaak als een lastig onkruid wordt gezien, is een mooie plek speenkruid als de zon schijnt en de bloemetjes opengaan een prachtig gezicht. Ook staat de plant in de top 50 van planten die door wilde bijen worden bezocht: https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Leerstoelgroepen/Omgevingswetenschappen/Plantenecologie-en-Natuurbeheer-1/Welke-planten-moet-je-inzaaien-als-je-wilde-bijen-wilt-bevorderen.htm Speenkruid houdt van een lemige stikstofrijke grond. Deze planten kunnen zich snel vermeerderen via hun wortelknolletjes. Menselijk handelen kan de verspreiding sterk bevorderen. Hoe meer je in de grond wroet, des te sterker zal de plant toenemen. 

Als je goed oplet kun je Vreemd speenkruid  (Ficaria ambigua Boreau of Ficaria verna subsp. grandiflora) aantreffen. Dit is een ondersoort van het gewone speenkruid met duidelijk grotere bloemen, geen okselknolletjes. Deze ondersoort is zeldzaam in Nederland ( https://www.verspreidingsatlas.nl/2403# ) maar kan voorkomen op terreinen met stinzenplanten.

Op Hackfort zijn de Zomerklokjes al op hun hoogtepunt net als de Slanke sleutelbloem. Daar bloeit, behalve de Wilde narcis, die tot de stinzenplanten gerekend wordt, ook de Narcis Mrs. Langtry, een oude cultivar (1869) die ‘herontdekt is op Hackfort. Ook op andere terreinen bloeien verschillende soorten narcissen.

De Blauwe anemoon bloeit nu, maar komt op de meeste plekken maar in beperkte aantallen voor. Philippusfenne en Harsta State zijn twee terreinen met behoorlijke aantallen Blauwe anemoon. Beide terreinen zijn echter niet vrij toegankelijk, maar ze zijn ook te vinden op Dekema State en Martenastate.

De Kievitsbloemen staan aan het begin van de bloei en de Bostulp heeft ook al knoppen. De echte bloei moet voor beide nog beginnen.

Op het St. Vitus kerkhof vormen de Scilla’s nog mooie blauwe plekken en er zijn ook mooie plekken met Holwortel. Daar is de witte Holwortel meer aanwezig dan de roze. Acht jaar geleden waren we voor het eerst in Stiens om de bloei van de Holwortel op het kerkhof te bekijken. Het is inmiddels een avontuur geworden dat we niet graag zouden willen missen.

ACTIVITEITEN

Vanwege het coronavirus hebben de deelnemers aan de Stinzenflora-monitor ieder een eigen beleid met betrekking tot rondleidingen en activiteiten. 

Je wordt geadviseerd de websites van de deelnemers te raadplegen.

De rubriek activiteiten binnen- en buitenland van de Stinzenflora-monitor laten wij ook om die reden vanaf heden vervallen.

Gegevens: zie TERREINEN.

NIEUWS

Op initiatief van It Fryske Gea en Stcihting Martenastate komt in de tweede helft van april een geactualiseerde en uitgebreide versie van het boek Stinzenplanten in Fryslân uit bij Uitgeverij Noordboek, Gorredijk (1e editie 2008) nu met de ondertitel: een voorjaarsfeest in het historisch groen. In het boek wordt aandacht geschonken aan de verschillende stinzenplanten, het beheer en de rijke geschiedenis ervan. Het wordt een leerzaam en interessant hand- en kijkboek voor iedereen, die zich voor stinzenflora interesseert of die als vrijwilliger zich met stinzenplanten bezighoudt.De stinzenflora in Fryslân staat centraal, maar er is ook aandacht voor het landschap, de verschillende vindplaatsen van stinzenflora en de monumentale woningen van Friese adellijke families en notabelen. In het boek wordt ook het werk van de bekende stinzenflora-pionier D.T.E. van der Ploeg nader belicht.

In Tresoar in Leeuwarden, het informatie- en documentatiecentrum voor de geschiedenis van Fryslân, wordt op dit moment een tentoonstelling ingericht met de titel Friese schatten in het groen / Fryske skatten yn it grien met als ondertitel staten en stinzenflora in Fryslân. Aanvullende informatie over de opening volgt op een later moment.  

Op 25 maart wordt in BinnensteBuiten (KRO.NCRV), 18.45 u. NPO2 aandacht besteed aan Buitenplaats Philippusfenne, het statige voormalige notarishuis met de prachtige tuin die vooral bijzonder is vanwege de stinzenplanten. Philippusfenne is een van de vijf landelijke stinzenflorahotspots van Nederland. Eigenaren Mattie en Luuk wonen er na ruim 40 jaar nog steeds met veel plezier en genieten van al het moois in hun tuin. Nou ja van bijna alles, want van één stinzenplant heeft Mattie spijt als haren op haar hoofd dat ze het geplant heeft… Kijk mee op 25 maart.

De KNNV Uitgeverij heeft op 14 februari de Basisgids Stinzenplanten gepresenteerd, een ‘boek voor in de binnenzak’ in aansluiting op de eerder uitgebrachte gelijknamige app (gratis te downloaden alleen voor Android). ‘Welke soorten tot de stinzenplanten behoren is geen vast gegeven. De lijjst van stinzenplanten is voortdurend in ontwikkeling geweest’, zo wordt verteld in de inleiding. De gids kiest voor 120 soorten. De gids wil een bijdrage leveren aan het behoud en waardering van dit waardevolle culturele erfgoed. Nadruk ligt op de fraaie en gedetailleerde kleurenfoto’s, aangevuld met duidelijke beschrijvingen over onder andere grootte en bloeitijd.
Af en toe wordt er wat vermeld over het tijdstip van introductie van deze planten in Nederland, zonder bronvermelding. Helaas is deze beperkte informatie soms onjuist. Bij het Haarlems klokkenspel, een van de iconen van de stinzenplanten, wordt gemeld dat de plant al gekweekt zou zijn in 1594. Recent is er juist meer bekend geworden over de interessante geschiedenis van deze plant. Het is dit jaar 300 jaar geleden dat de plant in 1720 door Boerhaave voor het eerst werd beschreven.  Klik hier voor artikel hierover in de rubriek ‘Geschiedenis’ op de Stinzenflora-monitor.

FLORON heeft een Engelstalige samenvatting van de Botanische hotspots in boekvorm uitgegeven, waarin ook de 2 hotspots ‘stinzenbos’ in Friesland, Martenastate en Philippusfenne, zijn opgenomen: L.B. Sparrius, D.D. van der Hak, Important Plant Areas. Botanica hotspots in The Netherlands, 2019. De online interactieve versie is te vinden op de website ‘verspreidingsatlas’, soortgroep/biotoop ‘vaatplanten/stinzenbossen’. Klik hier.

Het Lentenummer van het tijdschrift OASE is geheel gewijd aan ‘Stinzenplanten en Voorjaarsbloeiers’. Interessante wetenswaardigheden over Stinzenplanten als historische begroeiing, het Haarlems klokkenspel , de diversiteit van Sneeuwklokjes, het beheer van stinzenplanten en over zelf aan de slag gaan met verwilderingsgbollen. Veel media besteden aandacht aan stinzenplanten, ook de vakbladen zoals Tuin en Landschap waarin Heilien Tonckens als ‘Groen Gast’ enthousiast vertelt zoals we van haar gewend zijn.

 

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 13
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 11