De afgelopen week zijn er op meerdere plaatsen nu bijen, hommels en een enkele vlinder gesignaleerd. Met wat meer zon, wat minder wind en temperaturen boven de 10 graden gaan deze insecten op zoek naar bloeiende planten.

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2020 week 11. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

De Holwortel komt nu overal in bloei net als de Vingerhelmbloem. Wilde Narcis staat volop in bloei net als andere soorten Narcis die vaak op terreinen met stinzenplanten voorkomen. De Sneeuwroem staat ook in volle bloei net als het Gevlekt longkruid.

De Scilla’s kleuren nu ook mooi blauw en de Blauwe anemoon begint hier en daar te bloeien.

Bij Stinze Stiens heeft het Gevlekt longkruid zich in het boslaantje dit jaar fors uitgebreid net als de Slanke sleutelbloem tussen de onderbegroeiing langs het pad elders in de tuin.

Ook het Fluitenkruid laat zich meer zien net als het Speenkruid. Bij de Schierstins staat de Bosgeelster als een geel lint langs de toegangsweg nu volop in bloei en bij Hackfort de Weidegeelster. Beide soorten zijn erg zeldzaam in Nederland. De Gevlekte en Italiaanse aronskelk bloeien nog niet, maar het blad is nu duidelijk zichtbaar, net als het blad van Daslook. Bij Hackfort is de verwachting dat komende week de Bosanemonen, die daar veel voorkomen, volop in bloei staan. De Prachtframboos bloeit nu ook prachtig, wellicht rijker dan andere jaren.

Ben Bruinsma, corresondent voor de Martenatuin (Franeker) is samen met Frank Jager van It Fryske Gea bij Philippusfenne en in de pastorietuin in Easterein geweest om een vegetatieopname te maken voor een landelijke vegetatie databank.

Wij waren deze week weer op een paar plekken in Nederland waar we nog niet eerder waren geweest. Eerst bij de Manteling bij Domburg, Zeeland. Dit is een reeks van aangesloten landgoederen die direct achter de duinen liggen. In 2014 deed Staatsbosbeheer, eigenaar van een groot deel van dit gebied, een inventarisatie van de stinzenflora. Het gebied is bekend van het op grote schaal voorkomen van Narcissen. Er komen allerlei soorten voor, die ook nog onderling kruisingen hebben gevormd.

Het meest indrukwekkend staan ze langs een brede rechte laan waar ze over een grote lengte voorkomen. Dit zijn dus weer echte ‘Lanen van Vermaak’, zoals dat vroeger wel werd genoemd. Op veel plekken vormen ze een strook langs het pad, die vrij scherp afgegrensd is van de rest van het bos waar geen Narcis te vinden is.

Op sommige plekken hebben de planten zich door verwildering breder verspreid over het aangrenzende bos. Hier en daar zijn er groepjes Wilde narcis te vinden, de meeste planten zijn echter andere soorten. In de Manteling komen op veel kleinere schaal ook allerlei andere soorten stinzenplanten hier en daar voor.

We zagen wat Blauwe druifjes in bloei komen en loof van Boshyacinten.

Er was een zeer fraaie plek waar de Boshyacinten als een droge rivier langs een insnijding in een duin, begroeid met bomen, naar beneden ‘stroomde’. Boshyacinten verspreiden zich moeilijk. In zo’n droge ‘rivierbedding’ kunnen de zaden zich makkelijker door de zwaartekracht verspreiden, wat wellicht deze mooi begroeiing kan verklaren. Buiten deze ‘droge rivierbedding’ was geen Boshyacint te bekennen. De Manteling is ook bekend om de Stengelloze sleutelbloem (Primula vulgaris). Deze plant wordt in Zeeland “Bakkruudje” genoemd, omdat het meegebakken werd met de pannenkoeken.

Vanuit Domburg zijn we naar de Stinzentuin Mildenburg op Oost-Voorne gegaan. Hier is een enthousiaste groep vrijwilligers actief en ze zijn ook actief op het web. Het is een heemtuin waar heel veel soorten op een klein oppervlak voorkomen. De Heemtuin ligt aan de rand van landgoed Mildenburg. Dit landgoed wordt doorsneden door vele vrij diepe sloten, die geregeld worden uitgebaggerd, waarbij de bagger op de kant blijft liggen. De grond hier is zeer stikstofrijk.

Op sommige plaatsen heeft Daslook en Italiaanse aronskelk zich massaal uitgebreid. Ook Armbloemig look is een woekeraar die een stikstofrijke bodem prefereert. Deze plant staat nu volop te bloeien.

We hebben ook nog de Algemeene begraafplaats in Alkmaar bezocht. Deze begraafplaats grenst aan de Alkmaarderhout. De Gemeente Alkmaar gaat zorgvuldig om met de stinzenflora die aanwezig is. De begraafplaats is aangelegd in de Engelse landschapsstijl door J.D.Zocher jr.

Dicht bij de ingang is een zeer fraaie plek waar tussen de grafstenen nu de Sneeuwroem en de Scilla siberica rijk staan te bloeien met nog wat Bonte krokus er tussendoor. Er staan prachtige bomen op de begraafplaats.

In de Alkmaarderhout is het de Daslook die hier wordt gekoesterd en op veel plekken massaal langs de paden voorkomt. Er staan dan ook vele paaltjes met het opschrift ‘Daslookpad’. Tussen het Daslook komt hier en daar het Armbloemig look voor, dat momenteel zijn witte bloemetjes laat zien. De Daslook is nu nog niet in bloei.

 

 

 

ACTIVITEITEN

Vanwege het coronavirus hebben de deelnemers aan de Stinzenflora-monitor ieder een eigen beleid met betrekking tot rondleidingen en activiteiten. 

Je wordt geadviseerd de websites van de deelnemers te raadplegen.

De binnen- en buitenlandrubriek van de Stinzenflora-monitor laten wij ook om die reden vanaf heden vervallen.

Gegevens: zie TERREINEN.

NIEUWS

Op initiatief van It Fryske Gea en Stichting Martenastate komt op 17 april een geactualiseerde en uitgebreide versie van het boek Stinzenplanten in Fryslân uit bij Uitgeverij Bornmeer (1e editie 2008), nu met de ondertitel: een voorjaarsfeest in het historisch groen. In het boek wordt aandacht geschonken aan de verschillende stinzenplanten, het beheer en de rijke geschiedenis ervan. Het wordt een leerzaam en interessant hand- en kijkboek voor iedereen, die zich voor stinzenflora interesseert of die als vrijwilliger zich met stinzenplanten bezighoudt.
De stinzenflora in Fryslân staat centraal, maar er is ook aandacht voor het landschap, de verschillende vindplaatsen van stinzenflora en de monumentale woningen van Friese adellijke families en notabelen. In het boek wordt ook het werk van de bekende stinzenflora-pionier D.T.E. van der Ploeg nader belicht.
In Tresoar in Leeuwarden, het informatie- en documentatiecentrum voor de geschiedenis van Friesland, opent medio april een tentoonstelling met de titel Friese schatten in het groen / Fryske skatten yn it grien met als ondertitel staten en stinzenflora in Fryslân.

De KNNV Uitgeverij heeft op 14 februari de Basisgids Stinzenplanten gepresenteerd, een ‘boek voor in de binnenzak’ in aansluiting op de eerder uitgebrachte gelijknamige app (gratis te downloaden alleen voor Android). ‘Welke soorten tot de stinzenplanten behoren is geen vast gegeven. De lijjst van stinzenplanten is voortdurend in ontwikkeling geweest’, zo wordt verteld in de inleiding. De gids kiest voor 120 soorten. De gids wil een bijdrage leveren aan het behoud en waardering van dit waardevolle culturele erfgoed. Nadruk ligt op de fraaie en gedetailleerde kleurenfoto’s, aangevuld met duidelijke beschrijvingen over onder andere grootte en bloeitijd.
Af en toe wordt er wat vermeld over het tijdstip van introductie van deze planten in Nederland, zonder bronvermelding. Helaas is deze beperkte informatie soms onjuist. Bij het Haarlems klokkenspel, een van de iconen van de stinzenplanten, wordt gemeld dat de plant al gekweekt zou zijn in 1594. Recent is er juist meer bekend geworden over de interessante geschiedenis van deze plant. Het is dit jaar 300 jaar geleden dat de plant in 1720 door Boerhaave voor het eerst werd beschreven.  Klik hier voor artikel hierover in de rubriek ‘Geschiedenis’ op de Stinzenflora-monitor.

FLORON heeft een Engelstalige samenvatting van de Botanische hotspots in boekvorm uitgegeven, waarin ook de 2 hotspots ‘stinzenbos’ in Friesland, Martenastate en Philippusfenne, zijn opgenomen: L.B. Sparrius, D.D. van der Hak, Important Plant Areas. Botanica hotspots in The Netherlands, 2019. De online interactieve versie is te vinden op de website ‘verspreidingsatlas’, soortgroep/biotoop ‘vaatplanten/stinzenbossen’. Klik hier.

Het Lentenummer van het tijdschrift OASE is geheel gewijd aan ‘Stinzenplanten en Voorjaarsbloeiers’. Interessante wetenswaardigheden over Stinzenplanten als historische begroeiing, het Haarlems klokkenspel , de diversiteit van Sneeuwklokjes, het beheer van stinzenplanten en over zelf aan de slag gaan met verwilderingsgbollen. Veel media besteden aandacht aan stinzenplanten, ook de vakbladen zoals Tuin en Landschap waarin Heilien Tonckens als ‘Groen Gast’ enthousiast vertelt zoals we van haar gewend zijn.

 

 

 

 

 

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 12
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2020: Kalender week 10