Sneeuwklokjes bij Philippusfenne.

Sneeuwklokjes bij Philippusfenne.

Welkom aan alle lezers van de Stinzenflora-monitor, mede namens alle correspondenten van de verschillende terreinen die wekelijks rapporteren. We zullen de komende weken weer melden wat waar wanneer bloeit van de deelnemende terreinen en daarnaast zullen we af en toe informatie geven over wat we elders gezien hebben. Door deze uitwisseling van kennis en ervaring kan iedereen daarmee zijn voordeel doen.  

Kalender 2020 week 6
SneeuwklokjeWinterakonietBoerenkrokusBonte krokusLenteklokjeSterhyacintWit hoefbladHolwortelGevlekt longkruid
Dekema State
Hackfort
Jongemastate
Martenastate
Martenatuin
Philippusfenne
Schierstins
St. Vituskerk
Stinze Stiens

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2020 week 6. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

Een mooi tapijt van Sneeuwklokjes, met Bonte krokus op Martenastate.

Een mooi tapijt van Sneeuwklokjes, met Bonte krokus op Martenastate.

Tapijt van sneeuwklokjes

Tapijt van sneeuwklokjes op het binnenterrein van park Jongemastate.

Dubbele Sneeuwklokjes in de Martenatuin (Franeker).

Dubbele Sneeuwklokjes in de Martenatuin (Franeker).

We hebben tot nu toe een zachte winter gehad en dat heeft er toe geleid dat de Sneeuwklokjes momenteel op alle terreinen al dicht bij het hoogtepunt zijn. De komende week zullen de Sneeuwklokjes overal nog mooi zijn naar verwachting, hoe lang ze nog mooi blijven is lastig te voorspellen mede omdat de weersverwachting nogal eens anders uitpakt dan voorspelt. 

Sterhyacint (Scilla sibirica) en Winterakonieten bij de St. Vituskerk in Stiens

Sterhyacint (Scilla sibirica) en Winterakonieten op het St. Vituskerkhof in Stiens. Foto Stinze Stiens.

De Winterakonieten zijn al weer deels op retour. Als we meer zon krijgen zullen de Winterakonieten vrij snel uitbloeien is de verwachting. Bij de St. Vituskerk in Stiens waar ze massaal voorkomen zijn ze nu al sterk op hun retour. Maar daar beginnen de blauwe Scilla’s te bloeien. Bij Philippusfenne nemen de Winterakonieten de laatste jaren af. Positief is dat er dit jaar meer jonge, nog niet bloeiende planten zichtbaar zijn. Hopelijk gaat het weer de goede kant op. 

Winterakonieten 'Ayttabomkes' en Sneeuwklokjes bij Stinze Stiens.

Winterakonieten ‘Ayttabomkes’ en Sneeuwklokjes bij Stinze Stiens.

Het weer is wel vrij zacht geweest maar vaak was er weinig of geen zon en wel regen. Of dit de oorzaak is weten we niet, maar ons valt op dat we dit jaar tot nu toe weinig insecten op de bloemen hebben gezien. Dit kan er toe leiden dat er weinig zaad zal zijn van de winterakonieten. De zaadproductie kan van jaar tot jaar door dit soort factoren sterk verschillen.

Veldje Lenteklokjes, in volle bloei bij Hackfort.

Veldje Lenteklokjes, in volle bloei bij Hackfort.

Schierstins, het Lenteklokje komt bloeiend op.

Schierstins, het Lenteklokje komt bloeiend op.

Schierstins, Wit hoefblad, begin van de bloei.

Schierstins, Wit hoefblad, begin van de bloei.

Schierstins, gevlekt longkruid, beginnende bloei.

Schierstins, gevlekt longkruid, beginnende bloei.

De Lenteklokken komen meer en meer boven de grond en bloeien maar zijn zeker nog niet op het hoogtepunt. De eerste Holwortelbloemen laten zich zien evenals het Longkruid en Wit Hoefblad. 

Schierstins, Boerenkrokus in volle bloei.

Schierstins, Boerenkrokus in volle bloei.

De Boeren en de Bonte krokussen krijgen nu dagelijks meer bloemknoppen en staan aan het begin van hun bloei. Ook hier geldt dat afhankelijk van het weer de ontwikkeling meer of minder snel kan gaan. Grote velden van beide krokussen zijn prachtig, maar de bloeiperiode is altijd relatief beperkt. Bij de Schierstins staan de Boerenkrokussen al volop in bloei tegelijk met de Sneeuwklokjes.

Sneeuwklokje met afgegeten bloem bij Stinze Stiens.

Sneeuwklokje met afgegeten bloem bij Stinze Stiens.

Aangevreten sneeuwklokjes bij Dekema State

Aangevreten sneeuwklokjes bij Dekema State, soms half, soms helemaal weg.

Wat ons dit jaar opvalt is dat er redelijk wat schade is aan de bloemen van diverse Sneeuwklokjes. Ook op Dekema state komt dit fenomeen voor. Dit kan diverse oorzaken hebben. Vogels kunnen ze ‘pikken’, knaagdieren, zoals muizen, wellicht ook, of slakken. We hoorden dat het ook snuitkevers zouden kunnen zijn en dat je die het best in het donker aan het werk kunt zien. Wij gingen dus in het donker met de mobiele telefoon als lichtbron de tuin in.

Naaktslakje verorbert de Sneeuwklokjes zodra het donker is bij Stinze Stiens.

De boosdoener betrapt: naaktslakje verorbert de Sneeuwklokjes zodra het donker is bij Stinze Stiens.

We ontdekten dat de boosdoeners in ons geval een klein soort naaktslak is. Wellicht dat er dit jaar meer zijn dan anders door de zachte winter, maar dat blijft gissen. Opvallend is ook dat de vraat niet overal gelijk is maar op sommige plekken meer dan op andere. Zou interessant zijn de reden te weten.

Stinze Stiens 'by night'.

Stinze Stiens ‘by night’. Klik op de foto om te vergroten.

Wat ons bij de wandeling in het donker in de tuin opviel is dat de witte ‘wolken’ van de sneeuwklokjes ook in een donkere tuin met een heel klein beetje licht al mooi kunnen oplichten. Let er wel op dat veel terreinen na zonsondergang niet toegankelijk zijn.

Andere terreinen

Boksum, Winterakonieten. Foto Stinze Stiens.

Boksum, Winterakonieten. Foto Stinze Stiens.

In de voortuin van een boerderij aan de rand van Boksum staan de Winterakonieten onder een beuk en langs een paadje prachtig te bloeien net als een grote groep Sneeuwklokjes onder een andere grote boom. Mooi te zien hoe de bollen zich hier ontwikkelen.

Ternaard Grote kerk, blad Bostulp.

Ternaard Grote kerk, blad Bostulp. Foto Stinze Stiens.

Terwijl het kerkhof van de St. Vituskerk in Stiens vol staat met diverse soorten stinzenplanten, staat het kerkhof van de kerk in Ternaard vol met vrijwel uitsluitend de Bostulp. Op dit moment zie je de bladeren van de Bostulp overal op het kerkhof. De planten staan er prachtig bij. Dat dit nu zo goed gaat is mede dankzij het advies van Landschapsbeheer Friesland en natuurlijk ook dankzij het kerkbestuur dat dit advies heeft opgevolgd. Complimenten voor beide. We gaan zeker weer kijken als de Bostulpen bloeien.

Sneeuwklokjes en blad van Knikkende vogelmelk in de Prinsentuin in Leeuwarden.

Sneeuwklokjes en blad van Knikkende vogelmelk in de Prinsentuin in Leeuwarden. Foto Stinze Stiens.

Ook op andere terreinen is het blad van verschillende stinzenplanten die later in het voorjaar bloeien goed te zien zoals in de Prinsentuin in Leeuwarden. Het blad van de Knikkende vogelmelk komt op veel plekken al massaal voor. Er zijn ook enkele grotere groepen Sneeuwklokjes en wat kleinere groepen Winterakonieten maar die staan er minder florisant bij. In een perk met Donkere Ooievaarsbek (Geranium phaeum) is tussendoor het blad van narcissen en Bostulpen te zien. Momenteel geeft dit nog een rommelig beeld maar we zijn benieuwd hoe het er straks uitziet.

Algemene Oude Stadsbegraafplaats Leeuwarden. Foto Stinze Stiens.

Algemene Oude Stadsbegraafplaats Leeuwarden. Foto Stinze Stiens.

Op de Oude Stadsbegraafplaats in Leeuwarden, die is ontworpen door Lucas Roodbaard, komen op enkele plekken mooie groepen Sneeuwklokjes voor tussen de graven.

Winterakonieten in het Rengerspark in Leeuwarden.

Winterakonieten in het Rengerspark in Leeuwarden. Foto Stinze Stiens.

Vlak daarbij ligt het Rengerspark met een aantal plekken Winterakoniet. Het zal een hele uitdaging zijn om in een dergelijk openbaar park de stinzenflora te koesteren.

ACTIVITEITEN*

De deelnemers aan de Stinzenflora-monitor organiseren in het stinzenflora seizoen verschillende activiteiten. De activiteiten die nu bekend zijn worden hier onder vermeld. ‘Open tuinen’ bij particuliere tuinbezitters worden vaak kort van te voren vermeld in deze kalender en op de websites van de deelnemers. Openstelling is afhankelijk van de bloei van de stinzenplanten en het weer.

Voor mogelijkheden van (groeps)bezoek kunt u contact opnemen met de betreffende deelnemer. Gegevens: zie TERREINEN.

Voor in de agenda*:

Activiteiten februari:

Stinze Stiens ( Vlaskamptún). Zaterdag 8 februari ‘Open stinzenflora-tuin’. 13.30 – 16.00 u. (Smelbrêge 6, Stiens), Toegang gratis.

Martenastate Koarnjum.  Zaterdag 8 februari, 10.00 – 11.30 u.  Belevingswandeling en 13.30 – 15.30 u. Sneeuwklokjes fotograferen. Vanaf 7 maart zijn er bijna wekelijks wandelexcursies en/of cursussen Natuurfotografie Stinzenflora. Voor prijzen en aanmelding zie de website http://www.martenastate.nl en van It Fryske Gea. www.itfryskegea.nl/activiteiten

Activiteiten maart:

Martenastate Koarnjum.  7, 14, 21, 28 maart, 10.00 – 11.30 u. Belevingswandeling Stinzenflora, en 21 maart, 13.30. – 15.30 u. fotocursus stinzenflora. Voor prijzen en aanmelding zie de website http://www.martenastate.nl en van It Fryske Gea. www.itfryskegea.nl/activiteiten

NIEUWS

Basisgids Stinzenplanten, omslag.

Basisgids Stinzenplanten, omslag.

De KNNV Uitgeverij brengt medio februari de Basisgids Stinzenplanten uit, een ‘boek voor in de binnenzak’ in aansluiting op de eerder uitgebrachte gelijknamige app (gratis te downloaden alleen voor Android). ‘Welke soorten tot de stinzenplanten behoren is geen vast gegeven. De lijjst van stinzenplanten is voortdurend in ontwikkeling geweest’, zo wordt verteld in de inleiding. De gids kiest voor 120 soorten. De gids wil een bijdrage leveren aan het behoud en waardering van dit waardevolle culturele erfgoed. Nadruk ligt op de fraaie en gedetailleerde kleurenfoto’s, aangevuld met duidelijke beschrijvingen over onder andere grootte en bloeitijd. Ook bevat het boek volop achtergrondinformatie over historie, ecologie en voorkomen.

Haarlems klokkenspel langs de Lindelaan op Martenastate.

Haarlems klokkenspel langs de Lindelaan op Martenastate. Foto: Stinze Stiens.

Op initiatief van It Fryske Gea en Stichting Martenastate komt medio april een geactualiseerde en uitgebreide versie van het boek Stinzenplanten in Fryslân uit bij Uitgeverij Bornmeer (1e editie 2008), nu met de ondertitel: een voorjaarsfeest in het historisch groen. In het boek wordt aandacht geschonken aan de verschillende stinzenplanten, het beheer en de rijke geschiedenis ervan. Het wordt een leerzaam en interessant hand- en kijkboek voor iedereen, die zich voor stinzenflora interesseert of die als vrijwilliger zich met stinzenplanten bezighoudt.
De stinzenflora in Fryslân staat centraal, maar er is ook aandacht voor het landschap, de verschillende vindplaatsen van stinzenflora en de monumentale woningen van Friese adellijke families en notabelen. In het boek wordt ook het werk van de bekende stinzenflora-pionier D.T.E. van der Ploeg nader belicht. In Tresoar in Leeuwarden, het informatie- en documentatiecentrum voor de geschiedenis van Friesland, wordt een tentoonstelling gemaakt over de stinzenflora in Fryslân. 

Stinzenflora landelijk:

De Nederlandse Tuinenstichting geeft een mooi overzicht van de tuinen en parken in Nederland waar de Sneeuwklokjes bloeien en die in het voorjaar te bezichtigen zijn. Informatie klik hier.
De Botanische Tuinen Universiteit Utrecht houden op 15 maart van 10.00 u. – 15.00 u. een studiedag Stinzenplanten onder leiding van hortulanus Gerard van Buiten. Informatie klik hier. 

Stinzenflora internationaal

Crocus neglectus in het Schlosspark in Husum. Foto Stinze Stiens.

Crocus neglectus in het Schlosspark in Husum. Foto Stinze Stiens.

Krokusblütenfest, Husum Het kasteelpark in Husum (Noord-Duitsland) is bekend vanwege zijn prachtige krokusvegetaie. Deze kasteeltuin is een parkbos van 5 hectare. De oorsprong van de krokussen in Husum is niet bekend en net als in Nederland zijn er allerlei legenden in omloop. In 1878 is het huidige park aangelegd door de tuinarchitect Rudolph Jürgens als stadspark voor de stad Husum. De eerste schriftelijke melding van de krokussen is van de schrijver Theodor Storms in 1886. Recent onderzoek heeft de krokus die daar groeit benoemt als Crocus neglectus. Als de krokussen bloeien is het een spectaculair gezicht. Regelmatig wordt de stand van de bloei op een website weergegeven. Klik hier. Op 21 en 22 maart organiseert men het Krokusblütenfest. Dat lijkt wat laat, gezien de vroege bloei dit jaar. Voor informatie klik hier.
Het nabijgelegen St. Jürgen Friedhof is ook een bezoek waard.