Dit is het eerste verslag van de kalender van de Stinzenflora-monitor in 2019. Het thema dit jaar is ‘OndersteBoven van Stinzenplanten’. De correspondenten van de Stinzenflora-monitor zijn weer op pad geweest. De tabel is vernieuwd. Hij is gecomprimeerd zodat minder gescrold hoeft te worden en het verschil tussen de categorie ‘volop’ en ‘hoogtepunt’ was zo klein dat het beperkt is tot ‘volop’. En wist u dat u foto’s kunt vergroten door erop te klikken? Klaar voor een mooi nieuw voorjaarsseizoen.

Bloei: begin volop afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2019 week 6. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

De bodem en het beheer zullen dit jaar extra aandacht krijgen, o.a. via een aantal blogs over dit onderwerp. De eerste blog ‘De Bodem is de Basis (voor de Bollen)’ staat op deze website in de rubriek ‘Beheer’. Daarin staat het nodige te lezen over ‘circulair tuinieren in de stinzenfloratuin’ met compost, bokashi en ander maatregelen. 

In het najaar/winter zijn er de nodige activiteiten op gebied van beheer geweest. Bij Dekema State is er slootbagger uitgespreid over delen van het terrein. De ervaring is dat dit, mits in een niet te dikke laag opgebracht, een positief effect heeft op de groei en bloei van de bollen.

Op Hackfort is de grond mechanisch belucht via een prikrol en is er een flinke hoeveelheid bladcompost over het terrein verspreid. Op Philippusfenne is de vijver uitgebaggerd, is er Bokashi gemaakt en deels over de grond gebracht. Bij Stinze-Stiens is ook Bokashi in de maak, en is er compost thee gesproeid. Bij

Martenastate is veel werk verzet, vijverbagger is over de grond gebracht, paden worden onderhouden en de grond wordt mechanisch losser gemaakt op diverse plekken. In het bosje, dat recent is aangekocht, is veel aan grondverbetering gedaan en zijn er Wilde Hyacinten geplant door een groep schoolkinderen. Bij de Schierstins is kippengrit (schelpengruis) en koemest verwerkt. Al deze activiteiten zijn er op gericht dat de stinzenflora zich optimaal kan ontwikkelen, zodat iedereen daar weer van kan genieten. Dit is behoud van een belangrijk stukje cultureel erfgoed!

De Sneeuwklokken en de Winterakonieten zijn de stinzenplanten die nu alle aandacht vragen. Ze staan momenteel voor een deel al weer een tijdje  boven de grond. Over een of twee weken zullen er nog meer boven de grond komen en zal de bloei volop worden. Momenteel staan we op bijna alle terreinen aan het begin van de bloei. Het Sneeuwklokje speelt al eeuwenlang tot de verbeelding zoals blijkt uit deze legende:

Toen Adam en Eva het paradijs moesten verlaten, begon het heftig te sneeuwen. Eva werd wanhopig. Het zicht waren zij volledig kwijt. Plotseling stond er een engel voor haar en in haar hand veranderde een sneeuwvlok in een klein wit, bloempje dat op een klokje leek. De engel zei: ‘Kijk goed, Eva, naar dit bloempje. Het luidt de winter uit. De kleine groene randjes langs de bloemen zijn een hoopvol teken dat nieuwe leven op komst is. Dieper in het bloempje is een gouden hart verscholen. Het warme geel houdt de herinnering levend aan de zon, aan het Licht van de Barmhartige, dat ook jullie zal verlichten. Dat licht zal jullie leven richten naar nieuw leven.’ Het sneeuwklokje werd een teken van hoop. (uit: http://www.symbolischschikken.nl/maria-lichtmis/ )

De kortste dag van het jaar is 21 december.  Wij beschouwen dit als het begin van de winter. De Angel-Saksen beschouwden in de middeleeuwen de kortste dag als het midden van de winter, en de winter duurde voor hen 92 dagen. Op 7 februari begint voor hen het voorjaar. Hoe het ook zei, de eerste Winterakonieten en Sneeuwklokjes komen aan het eind van december, begin januari al boven de grond en zijn daarmee de voorboden van de lente.

Philippusfenne beschrijft de situatie op dit moment als:
Akonietjes komen aardig op en bloeien op veel plaatsen maar moeten zich ook nog hier en daar door het blad worstelen en bloeien nog niet volop hetgeen we volgende week verwachten. Sneeuwklokjes zijn ruim opgekomen maar luiden alleen op warme plaatsen zoals in de voortuin geheel vrij hun klokjes. Er is bepaald nog geen tapijt van sneeuwklokjes  ook hier  is de opkomst niet erg gelijktijdig.

De Schierstins refereert aan de warme droge zomer en vraagt zich af of dit een nadelige invloed heeft gehad op de bollen. We gaan het zien. De Boerenkrokus is hier in knop, net als bij Philippusfenne. Van de Bonte krokus komt het blad boven de grond en een enkele bloem is al aan het kleuren.

Lenteklokken beginnen ook boven de grond te komen maar het zal nog even duren voordat die volop bloeien.

In de Martena tuin in Franeker bloeien er diverse Sneeuwklokjes en Akonieten net als de Toverhazelaar. Zo is er nog meer moois te genieten als ‘bijgoed’ van de stinzenplanten.

Gezien de vrij goede weersverwachting voor de komende week is het te verwachten dat in de tweede helft van de week er op meerdere terreinen te genieten is van bloeiende Sneeuwklokjes en Winterakonieten. Stinze Stiens heeft daarom besloten om de tuin zondag 17 februari open te stellen. (voor informatie/tijden zie hieronder bij ‘Activiteiten’).

Stinze Stiens wijst ook op de vele zaailingen van Sneeuwklokjes en Winterakonieten die op diverse plekken zichtbaar zijn. Ook het blad van de Bostulp is goed zichtbaar. Bij Stinze Stiens breidt deze plant zich ieder jaar gestadig uit. Gelukkig komen er ook elk jaar meer planten in bloei, maar die bloei is pas te verwachten in April.

Activiteiten*:

De deelnemers aan de Stinzenflora-monitor organiseren in het stinzenflora seizoen verschillende activiteiten. De activiteiten die nu bekend zijn worden hier onder vermeld. ‘Open tuinen’ bij particuliere tuinbezitters worden vaak kort van te voren vermeld in deze kalender en op de websites van de deelnemers. Openstelling is afhankelijk van de bloei van de stinzenplanten en het weer.
Voor mogelijkheden van (groeps)bezoek kunt u contact opnemen met de betreffende deelnemer. Gegevens: zie TERREINEN
Arrangement Stinze Stiens/Martenastate/Dekemastate voor groepen (€ 35,- pp. , eigen vervoer, deelname min. 12 pers.) of een familie- of bedrijfsuitje (min. 20 pers. tegen meerkosten met vervoer door een paardentram) boeking via: informatie@tunmanswente.nl

Voor in de agenda*:

Activiteiten februari:

Stinze Stiens ( Vlaskamptún).
Zondag 17 februari ‘Open tuin’. 13.00 – 14.00 u. ontvangst met koffie/thee en iets erbij in het Pakhûs SOLO (Smelbrêge 9, Stiens): een ‘praatsje’ over de ‘stinzenblomkes’, beheer en behoud, en de ‘Vlaskamptún’ gevolgd door een stinzenstruin door de tuin. Toegang Pakhûs SOLO € 6,50. Donateurs Nederlandse Tuinenstichting gratis op vertoon van lidmaatschapskaart.
14.00 u. – 16.00 u. ‘Open tuin’ (Smelbrêge 6, Stiens), Toegang gratis.

Martenastate Koarnjum.  24 februari, Natuurfotografie-excursie onder leiding van Betty Kooistra Voor aanvullende informatie www.martenastate.nl. Voor deelname aan een van de excursies, It Fryske Gea: www.itfryskegea.nl/activiteiten. 

Activiteiten maart:

Martenastate Koarnjum:  17 maart, Natuurfotografie-excursie onder leiding van Betty Kooistra. 30 maart, Wandelexcursie stinzenflora Deze excursie staat onder leiding van Geert de Vries of Aad van der Burg. Voor aanvullende informatie www.martenastate.nl. Voor deelname aan een van de excursies, It Fryske Gea: www.itfryskegea.nl/activiteiten. 

Activiteiten april:

Voorjaarsarrangement* ‘OndersteBoven van Stinzenflora’. Op zaterdag 13 april (van 10.30 u. tot 16.30 u.) worden onder leiding van een gids achtereenvolgens drie prachtige stinzenfloraparken bezocht, te weten Stinze Stiens (www.stinze-stiens.nl), Martenastate (www.martenastate.nl) en Dekemastate (www.dekemastate.nl).  Het vervoer is deze dag  op eigen gelegenheid, het liefst per fiets. Deze geheel verzorgde dag (kosten € 35,-p.p.) is inclusief de lunch en koffie of thee in de ochtend en een hapje en drankje in de middag. Boekingen verlopen via informatie@tunmanswente.nl * het arrangement kan bij onvoldoende aanmeldingen worden geannuleerd.
Dit arrangement kan ook op aanvraag voor groepen worden geboekt op andere momenten in het seizoen (deelname minimaal 12 personen, duur 10.30 u. – 15.30 u.). Denkt u aan een familie- of bedrijfsuitje dan behoort tegen meerkosten vervoer door een paardentram tot de mogelijkheden (deelname minimaal 20 personen).

Dekema State Jelsum. Museumweekend 13 en 14 april. Tijdens de Voorjaarsfair op 20 april maak je met een stinzenplantenzoekkaart zelf een rondgang en er is een lezing over de cultuurhistorie van stinzenplanten door Willem van Riemsdijk. Voor prijzen, openingstijden, activiteiten en arrangementen, zie de website. www.dekemastate.nl 

Martenastate Koarnjum. 2 en 27 april, Natuurfotografie-excursies onder leiding van Betty Kooistra. 6, 13, 20, 21 en 22 april, Wandelexcursies stinzenflora. Deze excursies staan onder leiding van Geert de Vries of Aad van der Burg. Voor aanvullende informatie www.martenastate.nl. Voor deelname aan een van de excursies, It Fryske Gea www.itfryskegea.nl/activiteiten. 

Mededelingen:

Nieuw boek Martenastate (Koarnjum): November 2018 verscheen een prachtig nieuw boek over Martenastate: ‘Martenastate, proeftuin van het paradijs?’ (Wijdemeer, Leeuwarden) Het staat vol verhalen door uitstekende auteurs over de families die er woonden en de rijke geschiedenis van het landgoed en de state onder redactie van Henk Popma en Tjitte Kamminga.

Willem van Riemsdijk schreef een hoofdstuk over de ‘Cultuurhistorie van de stinzenflora en het voorkomen ervan ook Martenastate’. Op basis van historisch bronmateriaal beschrijft hij de geschiedenis van de stinzenflora vanaf de 16e eeuw tot heden, dit alles in relatie tot de bijzondere geschiedenis van de stinzenflora op Martenastate die zeker honderden jaren teruggaat. Het hoofdstuk is rijk geïllustreerd met foto’s onder meer uit middeleeuwse kruidenboeken en de latere Florilegia. 

De Pastorietuin ‘De Weem’ in Warffum (Groningen) schreef een ‘blog’ op deze website in de rubriek BEHEER. De Weem meldt ons: Sneeuwklokjes open tuin: 09 en 10 maart, 12.00 – 17.00 u, Toegang gratis.
Pastorieweg 24, 9989 BM Warffum (Groningen)
Reeds eeuwen bloeien in deze tuin van 7.000 vierkante meter veel soorten stinzenplanten: akoniet, sneeuwklok, holwortel, voorjaarshelmbloem, Scilla, diverse soorten aronskelk, salomonszegel, bostulp en vogelmelk. Wegens de massale groei van de stinzenplanten wordt alleen gewandeld op de schelpenpaden.

*Wijzigingen voorbehouden. Raadpleeg altijd de websites van de deelnemers voor de meest recente informatie. 

 

• Trefwoorden: Stinzenflora, Tún
• Volgende: Stinzenflora-monitor 2019: Kalender week 7
• Vorige: Stinzenstruin 2019: OndersteBoven van Stinzenplanten