Het is zeker voor de tijd van het jaar koud geweest afgelopen week. Wel veel zon, maar ook harde wind en lage temperaturen en flinke nachtvorst. De planten houden zich nu een beetje schuil en wachten op warmer weer. In 1955 maakte het toen bekende ‘Flipje, Fruitbaasje van Tiel’ zich ook zorgen. 

De correspondenten weten dit ieder op zijn/haar eigen wijze aardig te verwoorden:

Dekema State: De stinzenplantjes hebben een beetje last van de ijzige kou, en laten hun kopjes hangen. Een enkeling opent zich op momenten dat de zon erop schijnt.

Hackfort meldt:  Alles ligt stil in afwachting van betere warmere tijden om dan uitbundig tot bloei te komen.

Martenatuin hoopt ook op betere tijden: Een beetje winter is leuk , maar deze kou doet onze stinzenplanten wat uiterlijk aangaat niet goed. Hoop dat het volgende week beter is.

Martenastate beschrijft de toestand aldus: Waar vorige week de witte velden van de Sneeuwklokjes te zien waren, zijn ze deze week door  de vorst amper zichtbaar. De bloempjes liggen plat op de aarde. De afgelopen week hebben de Krokussen zich door de kou niet verder ontwikkeld.

Philippusfenne waarschuwt: Zoals bij iedereen wel het geval zal zijn ligt alles plat en is het een troosteloze boel. Akonieten, Sneeuwklokjes, Lenteklokjes en Krokussen maken zich zo klein mogelijk en liggen tegen de grond, de kleur is uit de tuin verdwenen, ik raad niemand aan komend weekend te komen kijken.

Pastorietuin Easterein verwoordt het zo: De Bonte krokus, Crocus vernus, maakt het nog niet zo bont. Alleen de diep blauwe exemplaren en een enkele witte laten zich zien bij -8 graden. Het Lenteklokje, Leucojum vernum, komt nog nauwelijks boven de grond, na week van stevige vorst. 

De vorst heeft echter ook een positieve kant, zeker voor die terreinen die op kleigrond zijn gelegen. Als deze grond goed bevriest dan is dit gunstig voor de structuur van de bodem en een goede structuur van de bodem is van groot belang voor het floreren van de stinzenflora. Als het water in de dichte klei kluiten bevriest dan zet dit uit waardoor de gronddeeltjes uit elkaar worden gedrukt en de grond verkruimelt.

Naast vorst is een gezond en actief bodemleven van groot belang om een goede structuur te krijgen en te handhaven. Het bodemleven moeten we voeden door er voor te zorgen dat er voldoende dood organisch afbreekbaar materiaal op de bodem komt. Afgevallen blad kan daar voor zorgen. Maar als dit wordt weggehaald of als het wegwaait, dan is het goed om af en toe bijvoorbeeld compost of Bokashi op de grond te brengen. Bij het maken van Bokashi wordt het dode organische materiaal gefermenteerd in plaats van gecomposteerd. Bij compostering is voldoende zuurstof van belang bij het proces, bij de fermentatie is het juist de bedoeling het materiaal van de lucht af te sluiten. Het voordeel van Bokashi boven compost is dat er meer organisch afbreekbaar materiaal overblijft en dat is weer voedsel voor de bodemorganismen. Op Martenastate zal dit jaar een proef worden gedaan met bodemverbetering op de singel om het park waar later stinzenbollen zullen worden geplant. We zullen jullie op deze website op de hoogte houden van dit soort ontwikkelingen. Als we informatie krijgen over andere terreinen zullen we die ook hier naar voren brengen.

Een ander voordeel van de koude periode is dat het zaad van vrij veel planten alleen kiemt als er een koude periode is geweest. Dat zit dus wel goed dit jaar. Wat betreft de Winterakonieten is het risico van de koude periode dat er vrijwel geen bestuiving heeft plaats gevonden voordat de planten uitgebloeid zijn. Dat zou betekenen dat ze dit jaar zich niet of nauwelijks zullen verspreiden door middel van zaad. Gelukkig kunnen ze zich ook vermeerderen via hun wortelstokjes, maar dit is een vrij lokaal proces. Zoals eerder gemeld hebben Sneeuwklokjes zich aangepast doordat ze ook stuifmeel kunnen verspreiden door de wind en daarmee bevruchting mogelijk maken.

Er is een prachtige foto waarin de Engelse fotografe Heather Angel, die we via Twitter ontdekten, laat zien wat er kan gebeuren als een Sneeuwklokje in trilling wordt gebracht (zij gebruikte hiervoor een stemvork). Als de zaden rijp zijn kunnen dieren zoals mieren, vogels etc. helpen deze zaden te verspreiden. Ook bij het maaien kan zaad worden verspreid, mits dit niet eerder gebeurt dan dat het zaad rijp is. Het is goed om het maaisel eerst een paar dagen te laten liggen om te drogen, waarna het rijpe zaad makkelijker kan worden verspreid. Bolgewassen vermeerderen zich ook door het vormen van nieuwe bolletjes rond de oude bol. In een jaar kan een bolletje wel vier nieuwe bolletjes vormen. Die bolletjes zijn eerst nog klein en groeien na een paar jaar uit tot bollen die ook bloemen geven. Op deze manier kunnen hele dichte pollen ontstaan. Deze kunnen tijdens en na de bloei worden opgegraven en uitgeplant op plaatsen waar je ze graag ziet. Als de omstandigheden optimaal zijn kan de vermeerdering dus hard gaan. Als de omstandigheden niet of minder geschikt zijn zullen de planten zich niet uitbreiden en kunnen zelfs geheel verdwijnen. Het mooiste effect is als de plantjes niet in pollen staan maar wel vrij dicht over een groter oppervlak. Het is interessant er op te letten hoe de planten in het terrein groeien en wat voor effect dit geeft. Regelmatig kijken op verschillende terreinen is zeer de moeite waard omdat elk terrein weer anders is.

Bloei: begin volop hoogtepunt afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal

Stinzenflora-monitor Kalender 2018 week 9. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.

Activiteiten*:

De deelnemers aan de Stinzenflora-monitor organiseren in het stinzenflora seizoen verschillende activiteiten. De activiteiten die nu bekend zijn worden hier onder vermeld.
‘Open tuinen’ bij particuliere tuinbezitters worden vaak kort van te voren vermeld in deze kalender en op de websites van de deelnemers. Openstelling is afhankelijk van de bloei van de stinzenplanten en het weer.
Voor mogelijkheden van (groeps)bezoek kunt u contact opnemen met de betreffende deelnemer/terrein.

Gegevens: zie TERREINEN

Voor in de agenda*:

Activiteiten maart:

Pastorietuin Easterein. Het open tuin weekend van 10-11 maart vervalt.
De recente late en zware vorst heeft zijn sporen nagelaten in de Pastorietuin. Van een zeer uitbundig bloeien van de krokussen is veel minder sprake dan andere jaren. Normaal gaat de bloei van de Sneeuwklokjes en de Boerenkrokus over in de Bonte krokus, maar dit jaar zijn de Sneeuwklokjes en Boerenkrokus eerder uitgebloeid en is de Bonte krokus en de Voorjaarsklokjes nog maar beperkt op stoom, en lijken dit jaar veel minder rijk te bloeien. De opentuin weekend aanstaande zaterdag en zondag wordt daarom gecanceld.

Hackfort Vorden. Op zondag 11 maart van 11.00 – 16.00 u. stelt Hackfort het voorplein van het kasteel speciaal open. Een tapijt van Bonte krokussen is een feest voor het oog.  https://www.facebook.com/events/558332484528468/

Activiteiten april:

Dekema State Jelsum. Museumweekend 14 en 15 april. Voorjaarsfair 28 april: met een stinzenplantenzoekkaart maakt u tijdens deze evenementen zelf een rondgang. Voor prijzen, openingstijden en activiteiten zie de website. www.dekemastate.nl

Martenastate Koarnjum. Vrij toegankelijk. Activiteiten in het kader van Leeuwarden-Fryslân 2018: Grien Festival, start Paasmaandag 2 april, duurt t/m 15 april. Er zijn in het kader van het festival ook een aantal Stinzenflora activiteiten, o.a.:
7 april StinzenFloraTour met de paardentram. Voor info en reservering zie de aparte aankondiging hieronder.
9 april, 20.00-21.30 u. Lezing: ‘De cultuurhistorie van stinzenplanten en het unieke van Martenastate’, door Willem van Riemsdijk.
12 april, 20.00-21.30 u. Lezing: ‘Behoud en ontwikkeling van cultuurnatuur en historie’, door Stefien Smeding en Jan Jelle Jongsma, It Fryske Gea.
Expositie Gehaakte kleed LF2018, thema Stinzenblomkes
Expositie Fotografie stinzenplanten van Sjoerd Hogerhuis
En verder wandelexcursies en cursussen Natuurfotografie Stinzenflora. Voor locaties, data, prijzen en reserveringen zie de websites www.grienfestival.nl  en van It Fryske Gea. http://www.itfryskegea.nl/eropuit

Schierstins Feanwâlden. Museumweekend 14 en 15 april. Rondleidingen in de tuin en gebouw. Voor prijzen en openingstijden zie de website. www.schierstins.nl 

Stinze Stiens, Martenastate (Koarnjum), Dekema State (Jelsum). 7 april ‘StinzenFloraTour’ met de Friese paardentram in een volledig verzorgd beleefarrangement.
Programma:
Een gastvrije ontvangst met koffie en oranjekoek bij Pakhûs SOLO in Stiens. Hier begint de StinzenFloraTour met een ‘praatsje’ over de cultuurhistorische achtergrond van de ‘stinzenblomkes’ en informatie over de ‘Vlaskamptún’, gevolgd door een stinzenstruin door de tuin. De reis wordt vervolgd met de paardentram naar landgoed Martenastate te Koarnjum waar een wandeling met een deskundige gids u wegwijs maakt in dit park, rijkelijk gevuld met stinzenflora. Bij de Túnmanswente staat een Fryske lunch klaar. Op Dekema State in Jelsum, een eeuwenoude state met prachtige tuin en bos wordt de rondleiding door de tuinbaas gegeven en vindt een gezellige afsluiting plaats. De paardentram brengt u op de namiddag terug naar de startlocatie te Stiens. Kosten arrangement: € 49,50 per persoon.
Reserveren is noodzakelijk en kan t/m 4 april via https://stinze-stiens.nl/agenda/

Mededelingen:

Toeristische folder ‘Stinzenflora in Friesland’: Voor ieder die in het voorjaar erop uit wil is er nu ook een nieuwe handzame folder ‘Stinzenflora in Friesland’ verkrijgbaar bij de toeristisch-recreatieve centra en de aangesloten organisaties (VVV’s en TIP’s). Hij kwam tot standfoor samenwerking van de deelnemers aan de Stinzenflora-monitor en de toeristische organisaties Uytland/Bestemming Noardwest en de regio’s de Greidhoeke en Noardlike Fryske Wâlden. De folder geeft informatie in het Nederlands en Engels en laat zien welke locaties echte bloeiende hotspots van Friesland zijn.

App Stinzenflora (alleen voor Android): De organisatie Nature2U heeft onafhankelijk een app (alleen voor Android) ontwikkeld met informatie over stinzenflora. In deze Stinzenflora app staan alle Nederlandse Stinzenplanten en begeleiders beschreven met land van herkomst en bijzonderheden. De app is samengesteld met stinzenplantenspecialist Heilien Tonckens en natuurfotograaf Wil Leurs, aangevuld met enkele foto’s van waarneming.nl . De planten zijn makkelijk op te zoeken met bloemkleur en vorm of voor de floristen op familie. Daarnaast zijn er ook overzichten van de Stinzenflora van de Vechtstreek en Friesland. Meer informatie via www.nature2U.nl

De Pastorietuin ‘De Weem’ in Warffum (Groningen) schreef vorig jaar een ‘blog’ op deze website in de rubriek BEHEER. De Weer meldt ons: Sneeuwklokjes open tuin: 10-11 maart, 12.00 – 17.00 u, Toegang gratis. Adres: Grietha and Mijnard Scheers, Pastorieweg 24, 9989 BM Warffum (province of Groningen). g.e.scheers@hetnet.nl (+31 0595 42 23 63
Reeds eeuwen bloeien in deze tuin van 7.000 vierkante meter veel soorten stinzenplanten: akoniet, sneeuwklok, holwortel, voorjaarshelmbloem, Scilla, diverse soorten aronskelk, salomonszegel, bostulp en vogelmelk. Wegens de massale groei van de stinzenplanten wordt alleen gewandeld op de schelpenpaden.

*Wijzigingen voorbehouden. Raadpleeg altijd de websites van de deelnemers voor de meest recente informatie.

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2018: Kalender week 10
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2018: Kalender week 8