Bonte krokussen op Hackfort.
De afgelopen week hebben we een aantal dagen gehad met veel zon en vooral hogere temperaturen. Alle terreinen melden dan ook dat het af en toe zoemde van de bijen en de hommels.
Schierstins: hommels vliegen af en aan bij de Bonte krokus.
Bij gezien door ‘vergrootglas’ op de Bonte krokus bij Stinze Stiens.
Bij de hommels overwintert alleen de koningin, dus die kun je nu zien vliegen. Ook zijn de eerste vlinders gesignaleerd. Deze insecten hebben de vroegbloeiers nodig om te overleven. Stinzenplanten terreinen vervullen wat dat betreft dan ook een belangrijke functie in het ecosysteem. Met het warmere weer kwamen ook overal de Bonte krokussen volop in bloei en die werden dan ook meteen bezocht door hommels en bijen. Hierbij een aantal foto’s. Door op de foto te klikken wordt deze vergroot.
De Kleine Vos, de eerste vlinder dit voorjaar bij Stinze Stiens. Foto: Dina van der Meulen.
De krachtige zonnestralen van de afgelopen dagen hebben het groene gazon van de Schierstins betoverd met een prachtige mengeling van paarse en witte tinten.
Bonte krokus, Pastorietuin Easterein
Krokussen en Sneeuwklokjes bloeien deze week op het hoogtepunt bij Martenastate.
Spontaan opgekomen Bonte krokus op het voorplein bij Dekema State tussen de Sneeuwklokjes.
De Bonte krokus kleurt deze bijzonder stilteplek, het St. Vituskerkhof in Stiens.
Veel paars in de foto’s die deze week binnenkwamen, vaak met fraai tegenlicht die de bloemen zo mooi transparant maken.
Ook bij Stinze Stiens is een ‘geel Sneeuwklokje’ (Galanthus nivalis ‘Sandersii’) ontdekt, een Sneeuwklokje met geel vruchtbeginsel (op de foto rechts van het midden).
De Sneeuwklokken stonden afgelopen week overal er nog mooi bij zoals voorspeld, maar die gaan nu echt langzaam uitbloeien. Het mooie zilvergroen-grijze blad wordt nu meer zichtbaar en dat samen met de uitbloeiende klokjes is ook een fraai gezicht. Veruit het meest komt het gewone sneeuwklokje voor (Galanthus nivalis), maar op de oudere terreinen ook enkele sneeuwklokjes met geel vruchtbeginsel, deze soorten horen tot de Galanthus nivalis ‘Sandersii’ groep. Stinze Stiens had afgelopen zaterdag een kenner op bezoek en die spotte op ons terrein ook een polletje van deze variant. Er zijn inmiddels al meer dan 4000 varianten van het gewone sneeuwklokje bekend. De Lenteklokken zijn nu op hun hoogtepunt en zullen de komende week ook nog te bewonderen zijn.
Kleurig palet van Winterakonieten, Bonte krokussen en Sneeuwklokjes bij Stinze Stiens.
Stinze Stiens meldt: De tuin is nu een mooi kleurrijk impressionistisch palet, mede dank zij de nog late Winterakonieten. De Sneeuwklokjes zijn aan het afnemen maar het wit van de openstaande bloemen en grijs van het blad dat nu al goed zichtbaar wordt vormen een mooi mozaïek met de paarse Bonte krokussen. Hier en daar is een lichte tint van de Krokus te zien, of is het blad zacht paars geaderd.
Langs een slootkant in Park Jongemastate laat het Wit Hoefblad zich al luid en duidelijk zien met haar witte bloemen.
Bloemknoppen van het Groot Hoefblad in Park Jongemastate.
Japans Hoefblad, Pastorietuin Easterein
Op verschillende terreinen staan ook diverse varianten van het Hoefblad in bloei. Jongemastate: Hoe dan ook…de lente is in aantocht: het groot- en wit hoefblad laat zich duidelijk zien en ook de eerste scheuten van onze beroemde keizerskronen staan al centimeters boven de grond.
Holwortel komt bij Philippusfenne overal bloeiend uit de grond, maar is natuurlijk nog niet massaal aanwezig.
Oosterse sterhyacint (Scilla siberica) bloeit bij Philippusfenne op veel plaatsen,maar is nog niet overal uit de grond.
We krijgen nu weer en korte vorstperiode gevolgd door dagen met vrij lage temperaturen. Het effect hiervan is moeilijk te voorspellen. De nieuwe generatie vroegbloeiers kondigt zich echter al weer aan. Philippusfenne meldt dat de Holwortel bloeiend uit de grond komt. Het is altijd een spannend gezicht om de Holwortel boven de grond te zien komen. Ze komen er aan, maar het zal nog wel even duren voordat ze volop in bloei staan. De Sterhyacinten kleuren nu ook mooi blauw.
Winterakonieten, ‘Winterlinge’, in het hellingbos bij Closewitz (Duitsland).
Wij -Trudy en Willem / Stinze Stiens – zijn 11 en 12 maart in de Duitse deelstaat Thüringen in de buurt van Jena geweest om zowel de Winterakonieten als de Lenteklokken die daar in het wild groeien te bekijken. De volgende website geeft actuele informatie over de ‘Winterlinge’, de Winterakonieten: http://www.closewitz.de
Doel van zo’n reisje is enerzijds te genieten van de schoonheid van deze indrukwekkende vegetaties, anderzijds om beter te begrijpen onder welke omstandigheden deze soorten in het wild floreren. Deze kennis kan behulpzaam zijn bij het beheer en inrichting van stinzenplanten terreinen in Nederland.
Winterakonieten, ‘Winterlinge’, in het hellingbos bij Closewitz (Duitsland).
De Winterakonieten zijn naar men aanneemt in de 17e eeuw uit Italië in deze streek gekomen via import van wijnstokken. Bij het dorpje Closewitz groeien de Winterakonieten nu massaal op hellingen die begroeid zijn met een gemengd loofbos. Deze vegetatie heeft zich uitgebreid van 0,2 ha in 1960 tot ca. 5 ha nu. Een vijfentwintig keer zo groot oppervlak in 60 jaar tijd. Dit komt neer op een gemiddelde toename van 5,5% per jaar.
Mooie bodemstructuur na bewerking door de mol in het Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’ van het Issenstedter Holz (Duitsland).
Op enige afstand van dit gebied ligt het natuurgebied ‘Isserstädter Holz’. In dit gebied is een deel van de bosbodem op de hellingen geheel bedekt met Lenteklokken. Lenteklokken komen op meerdere plaatsen in Duitsland in het wild voor en behoren tot de inheemse flora.
Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
In het bos bij Großschwabhausen, dat op een hoogvlakte ligt niet ver van Jena, groeien de Lenteklokken over een enorm oppervlak, soms zover als het oog reikt.
Leverbloempje (Anemone hepatica) in Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
In deze bossen komen nog meer fraaie voorjaarsbloeiers voor, zoals het Leverbloempje, de Gevlekte aronskelk, Slanke sleutelbloem, Viooltjes, Mansoor. Na de bevruchting ontstaat er bij het Lenteklokje een vrij groot zwaar vruchtlichaam met het rijpe zaad waardoor het vruchtlichaam op de grond komt te liggen. Verspreiding van de plant gebeurt via dieren die het vruchtlichaam eten en later de zaden weer uitscheiden.
Kalksteenondergrond is zichtbaar op relatief geringe diepte bij deze omgevallen woudreus. Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
De groeiplaatsen van de Winterakonieten en Lenteklokken in deze gebieden komen voor op bodems die ontstaan zijn door verwering van kalkrotsen die hun oorsprong vinden in schelpen. Bij deze verwering ontstaat een bovengrond die redelijk wat leem/klei bevat. De dode bladeren van onder andere Beuken verteren relatief snel op deze bodems. Op de foto van de omgewaaide woudreus is te zien dat de kalksteen nog vrij ondiep aanwezig is en dat de bovengrond een heel mooie losse structuur heeft.
Kalksteenondergrond is zichtbaar op relatief geringe diepte bij deze omgevallen woudreus. Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
Dit grondmonster is tamelijk zwart ten gevolge van een hoger organische stof gehalte en heeft goede structuur. Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
Als je deze losse grond op je hand neemt, verkruimelt deze met het grootste gemak en blijven je handen mooi schoon. De grond kleeft en plakt niet. Het grote verschil tussen de locatie waar de Winterakonieten groeien en de Lenteklokken is het vochtgehalte van de bodem. De Winterakonieten prefereren een grond die niet te nat is, terwijl de Lenteklokken een bodem prefereren die vrij vochtig is maar ook goed doorlatend. Soms groeien de Lenteklokken in een situatie waar kalkrijk water via kwel wordt aangevoerd.
Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
Deze groeicondities komen op de meeste plaatsen in Nederland van nature vrijwel niet voor. Dit is dan ook mede de reden dat deze planten wel in een stinzenplanten milieu kunnen voorkomen, maar niet in de omgeving in het wild. Om deze soorten te laten floreren zonder te hoeven tuinieren is het van belang om omstandigheden te scheppen die zoveel mogelijk in de buurt komen van de situatie waarin deze planten in het wild zich goed kunnen uitbreiden. Van het grootste belang is dat de planten in de halfschaduw van bomen groeien, met een bodem van zeer goede bodemstructuur met een redelijk leem- of kleigehalte en vrij vochtig, waarbij de Lenteklokken het meeste vocht nodig hebben. Deze bodemstructuur kunnen we krijgen door te zorgen voor voldoende toevoer van dood organisch materiaal met een laag stikstof gehalte. Bijvoorbeeld BOKASHI van blad, of compost van blad of boombast van loofbomen etc. Op oude stinzenplanten terreinen is de bodem in het verleden al sterk verbeterd door allerlei maatregelen, maar het kan soms toch nodig zijn om deze wat verder te verbeteren omdat de kwaliteit ook door allerlei oorzaken achteruit kan gaan.
Lenteklokjes met groen en gele stipjes op de bloemblaadjes. Lenteklokjesbos, ‘Märzenbecherwald’, bij Großschwabhausen (Duitsland).
Het af en toe uitvoeren van grondonderzoek kan aangeven of de zuurgraad nog optimaal is of dat de zuurgraad te hoog is en dan kan schelpengruis gebruikt worden om de zuurgraad te verminderen (de pH te verhogen). Ook kan het informatie geven over gehalte stikstof, kalium en fosfaat en afhankelijk van de uitkomst kunnen dan al dan niet maatregelen worden genomen.
| Sneeuwklokje | Winterakoniet | Bonte krokus | Lenteklokje | Sterhyacint | Wit hoefblad | Japans hoefblad | Hondstand | Holwortel | Voorjaarshelmbloem | Gevlekt longkruid | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dekema State | ||||||||||||||
| Hackfort | ||||||||||||||
| Jongemastate | ||||||||||||||
| Martenastate | ||||||||||||||
| Martenatuin | ||||||||||||||
| Pastorietuin Easterein | ||||||||||||||
| Philippusfenne | ||||||||||||||
| Schierstins | ||||||||||||||
| St. Vituskerk | ||||||||||||||
| Stinze Stiens |
Bloei: begin volop hoogtepunt afnemend
Aanwezig: hier en daar regelmatig massaal
Stinzenflora-monitor Kalender 2018 week 11. Scroll horizontaal om alle planten te zien. Meer weten over een terrein of stinzenplant? Klik op de naam in de tabel.
Activiteiten*:
De deelnemers aan de Stinzenflora-monitor organiseren in het stinzenflora seizoen verschillende activiteiten. De activiteiten die nu bekend zijn worden hier onder vermeld.
‘Open tuinen’ bij particuliere tuinbezitters worden vaak kort van te voren vermeld in deze kalender en op de websites van de deelnemers. Openstelling is afhankelijk van de bloei van de stinzenplanten en het weer.
Voor mogelijkheden van (groeps)bezoek kunt u contact opnemen met de betreffende deelnemer/terrein.
Gegevens: zie TERREINEN
Voor in de agenda*:
Activiteiten april:
Dekema State Jelsum. Museumweekend 14 en 15 april. Voorjaarsfair 28 april: met een stinzenplantenzoekkaart maakt u tijdens deze evenementen zelf een rondgang. Voor prijzen, openingstijden en activiteiten zie de website. www.dekemastate.nl
Martenastate Koarnjum. Vrij toegankelijk. Activiteiten in het kader van Leeuwarden-Fryslân 2018: Grien Festival, start Paasmaandag 2 april, duurt t/m 15 april. Er zijn in het kader van het festival ook een aantal Stinzenflora activiteiten, o.a.:
7 april StinzenFloraTour met de paardentram. Voor info en reservering zie de aparte aankondiging hieronder.
9 april, 20.00-21.30 u. Lezing: ‘De cultuurhistorie van stinzenplanten en het unieke van Martenastate’, door Willem van Riemsdijk.
12 april, 20.00-21.30 u. Lezing: ‘Behoud en ontwikkeling van cultuurnatuur en historie’, door Stefien Smeding en Jan Jelle Jongsma, It Fryske Gea.
Exposities: 1. Gehaakte kleed LF2018, thema Stinzenblomkes 2. Fotografie stinzenplanten van Sjoerd Hogerhuis
En verder wandelexcursies en cursussen Natuurfotografie Stinzenflora. Voor locaties, data, prijzen en reserveringen zie de websites www.grienfestival.nl en van It Fryske Gea. http://www.itfryskegea.nl/eropuit
Schierstins Feanwâlden. Museumweekend 14 en 15 april. Rondleidingen in de tuin en gebouw. Voor prijzen en openingstijden zie de website. www.schierstins.nl
Friese paardentram bij Stinze Stiens.
Stinze Stiens, Martenastate (Koarnjum), Dekema State (Jelsum).
7 april ‘StinzenFloraTour’ met de Friese paardentram in een volledig verzorgd beleefarrangement.
Programma:
Een gastvrije ontvangst met koffie en oranjekoek bij Pakhûs SOLO in Stiens. Hier begint de StinzenFloraTour met een ‘praatsje’ over de cultuurhistorische achtergrond van de ‘stinzenblomkes’ en informatie over de ‘Vlaskamptún’, gevolgd door een stinzenstruin door de tuin. De reis wordt vervolgd met de paardentram naar landgoed Martenastate te Koarnjum waar een wandeling met een deskundige gids u wegwijs maakt in dit park, rijkelijk gevuld met stinzenflora. Bij de Túnmanswente staat een Fryske lunch klaar. Op Dekema State in Jelsum, een eeuwenoude state met prachtige tuin en bos wordt de rondleiding door de tuinbaas gegeven en vindt een gezellige afsluiting plaats. De paardentram brengt u op de namiddag terug naar de startlocatie te Stiens. Kosten arrangement: € 49,50 per persoon.
Reserveren is noodzakelijk en kan t/m 4 april via https://stinze-stiens.nl/agenda/
Mededelingen:
Nieuwe toeristische folder ‘Stinzenflora in Friesland’
Toeristische folder ‘Stinzenflora in Friesland’: Voor ieder die in het voorjaar erop uit wil is er nu ook een nieuwe handzame folder ‘Stinzenflora in Friesland’ verkrijgbaar bij de toeristisch-recreatieve centra en de aangesloten organisaties (VVV’s en TIP’s). Hij kwam tot standfoor samenwerking van de deelnemers aan de Stinzenflora-monitor en de toeristische organisaties Uytland/Bestemming Noardwest en de regio’s de Greidhoeke en Noardlike Fryske Wâlden. De folder geeft informatie in het Nederlands en Engels en laat zien welke locaties echte bloeiende hotspots van Friesland zijn.
App Stinzenflora (alleen voor Android): De organisatie Nature2U heeft onafhankelijk een app (alleen voor Android) ontwikkeld met informatie over stinzenflora. In deze Stinzenflora app staan alle Nederlandse Stinzenplanten en begeleiders beschreven met land van herkomst en bijzonderheden. De app is samengesteld met stinzenplantenspecialist Heilien Tonckens en natuurfotograaf Wil Leurs, aangevuld met enkele foto’s van waarneming.nl . De planten zijn makkelijk op te zoeken met bloemkleur en vorm of voor de floristen op familie. Daarnaast zijn er ook overzichten van de Stinzenflora van de Vechtstreek en Friesland. Meer informatie via www.nature2U.nl
*Wijzigingen voorbehouden. Raadpleeg altijd de websites van de deelnemers voor de meest recente informatie.
