Op dit moment zijn de sneeuwklokjes op de meeste terreinen op hun hoogtepunt en de Lenteklokken zijn ook volop in bloei.

Er komt steeds meer krokusblad boven de grond en enkele bloemknoppen van de krokus zijn er ook al. De Winterakonieten beginnen op sommige plekken langzaam uit te bloeien terwijl ze op andere plekken nog volop in bloei staan. In de Pastorietuin Easterein en Philippusfenne bloeit de Cyclamen coum rijkelijk.

Dit keer besteden we wat meer aandacht aan het Sneeuwklokje, Galanthus nivalis, of Liderke, omdat die nu volop in bloei staan. In het wild in Zuid-Europa komen meerdere soorten Sneeuwklokjes voor. Daarnaast zijn er vele variëteiten gekweekt.

Het meest bekend en veruit het meest voorkomend op terreinen met stinzenplanten is het gewone sneeuwklokje  (Galanthus nivalis).

Daarnaast komt op diverse terreinen ook het Dubbele sneeuwklokje (Galanthus nivalis ‘Flore Pleno’) voor. Deze soort vormt geen zaad maar produceert wel nieuwe bolletjes. Deze soort bloeit iets later dan het gewone sneeuwklokje en heeft gevulde bloemen. Het Groot sneeuwklokje (Galanthus elwesii) heeft langere bladen, hogere bloemstelen en wat grotere bloemen dan het gewone sneeuwklokje, deze soort bloeit vroeger dan het gewone sneeuwklokje en komt in het wild voor in Zuidoost-Europa.

Er zijn ook diverse soorten Sneeuwklokjes waarbij het ‘knopje’ waar de bloem aan hangt, dat normaal groen is, geel is. Op Martenastate bloeien al jaren een aantal van een dergelijke soort, ook dit jaar weer. Vorig jaar is deze variëteit op Martenastate weer herontdekt. Er zijn enkele twitteraars die de gele Sneeuwklokjes bij name noemen: Galanthus ‘Primrose Warburg’ @rasvanchisu en Galanthus Sandersii, ‘Spindlestone Surprise’, ‘Ray Cobb’  @Sleguil Er is een groeiende groep mensen die als liefhebberij proberen zoveel mogelijk soorten sneeuwklokjes te laten groeien in hun tuin. Deze groep galanthofielen is zo groot dat er inmiddels een hele reeks boeken is die zich uitsluitend op deze groep mensen richt.

Pollen Sneeuwklokjes kun je als de bloei over het hoogtepunt heen is opgraven en weer uitplanten op plekken waar je ze wilt hebben. Wij maken door uitplanten verbindingen tussen bestaande plekken. We planten de opgegraven bolletjes met loof niet in groepjes maar los op enige afstand van elkaar. Zelfs de allerkleinste bolletjes planten we uit. Je kunt op die manier meanderende ‘rivieren’ van sneeuwklokjes op je terrein maken wat een erg mooi gezicht is. Het mooiste en snelste resultaat van vermeerdering krijg je als de Sneeuwklokjes zich ook goed uitzaaien. Ze zaaien zich uit als de bodemomstandigeheden gunstig zijn. In een paar jaar tijd kan zo’n verbinding al aardig vol raken. Sneeuwklokjes kunnen zo dicht komen te staan dat de bolletjes deels bovenop de grond komen te liggen. Als ze te dicht staan kan een plek weer verdwijnen en kunnen er later weer nieuwe Sneeuwklokjes komen of andere stinzenplanten als die aanwezig zijn.

Stinzenplantenterreinen kan men beschouwen als cultuurhistorisch groen dat bijzondere aandacht vraagt wat betreft beheer en het omgaan met de soorten die men al dan niet inbrengt op dergelijke locaties.
Op Jongemastate haalt men sinds kort het blad weg. Het idee is waarschijnlijk dat dit beter is voor de ontwikkeling van de vegetatie. Op de meeste andere terreinen die meedoen aan de Stinzenflora-monitor wordt het blad in de herfst wel van gazons gehaald maar op andere plekken laat men het blad liggen. Afhankelijk van de boomsoort verteert het blad sneller of langzamer. Blad van de Veldesdoorn of Spaanse aak en van de Linde verteert relatief snel en van de Esdoorn vrij langzaam. Een niet te dichte bedekking van de grond met blad in de herfst is naar ons idee alleen maar positief. Het bodemleven wordt geactiveerd waardoor de structuur van de bodem verbetert hetgeen van groot belang is voor de stinzenflora. In de loop van het jaar verdwijnt het dode blad van de meeste bomen volledig. Dit jaar hebben we zelfs blad van buiten het terrein aangevoerd en op diverse plekken de grond er mee bedekt. Onze ervaringen met blad laten liggen zijn positief. De planten komen er goed doorheen en zaaien zich ook uit. Op zandgrond gaat de vertering langzamer. Op Hackfort wordt het blad in de herfst daarom machinaal verkleind waardoor het sneller verteert, maar het blad blijft wel liggen. Blad dat geruimd wordt kan goed gecomposteerd worden, al kan het vrij lang duren voordat het gecomposteerd is. Bladcompost is een ideale bodemverbeteraar voor stinzenplanten. Houtas is sterk alkalisch en bevat veel kalium. Dit kan ook prima over de grond worden uitgestrooid, maar wel met mate. Houtas werkt ook goed tegen mos en het bevordert de bloei van de stinzenflora.

In Engeland zijn er meerdere kerkhoven waar sneeuwklokjes voorkomen. Deze gewoonte zou ontstaan zijn omdat met Maria-Lichtmis, dat is 40 dagen na Kerstmis, Sneeuwklokjes in de kerk werden gebracht. Dan is het wel zo handig als ze op het kerkhof groeien. Wij kwamen vorige week op een oude begraafplaats in Zwolle een prachtige plek sneeuwklokjes tegen waar het zonlicht gefilterd door takken van bomen een betoverend mooi schouwspel opleverden. Bij de Sint Vituskerk in Stiens staan ook veel sneeuwklokjes momenteel in bloei.

Diverse soorten Sneeuwklokjes bevatten de stof galantamine. Deze stof komt ook voor in o.a. het Zomerklokje (Leucojum aestivum) en verschillende soorten Narcis. Deze stof wordt gebruikt bij de behandeling van Alzheimer en er wordt momenteel veel onderzoek naar gedaan. Het gehalte van deze stof kan van plant tot plant sterk verschillen. Het gehalte hangt ook af van de groeiomstandigheden. In Schotland doet men onderzoek naar deze stof in de Narcis en men denkt er over Narcissen in de Highlands te gaan kweken voor dit doel. Het idee is de bladeren te oogsten vlak voor de bloei en daar de stof uit te isoleren. De stof komt ook in de bollen van de genoemde planten voor. Deze stinzenplanten zijn dus niet alleen interessant vanuit het oogpunt van hun sierwaarde maar ze hebben ook nog geneeskrachtige werking.

Activiteiten februari *:

Pastorietuin Easterein: Open tuindagen zaterdag 25 en zondag 26 februari van 11.00 uur tot 17.00 uur. Groepen minimaal 8 pers. op afspraak. Entree € 4, op zaterdagen gratis voor leden van de Nederlandse Tuinenstichting op vertoon van lidmaatschapskaart. Data kunnen wijzigen naar gelang de weersomstandigheden (met name inzake de bollen). Laatste info staat op de Facebookpagina: De Pastorietuin te Easterein.

Gegevens alle stinzenflora-monitor locaties zie: TERREINEN

Voor in de agenda *:

Activiteiten maart:

Pastorietuin Easterein: Open tuindagen 4 en 5, 11 en 12 maart van 11.00 uur tot 17.00 uur. Groepen minimaal 8 pers. op afspraak. Entree € 4, op zaterdagen gratis voor leden van de Nederlandse Tuinenstichting op vertoon van lidmaatschapskaart. Data kunnen wijzigen naar gelang de weersomstandigheden (met name inzake de bollen). Laatste info staat op de Facebookpagina: De Pastorietuin te Easterein.

Stinze Stiens: 4 maart Open tuindag met om 13.00 u. ‘Praatsje’  in het Pakhûs SOLO (toegang € 5 pp. incl. koffie/thee en iets erbij; Smelbrêge 9, Stiens) en aansluitend een stinzenstruin door de tuin (aanmelden niet nodig). Van 14.00 – 16.00 u. is de tuin ook voor anderen open en is de toegang gratis.
Ontvangst groepen (vanaf 8 personen) op afspraak. Aanmelding via: stinze.stiens@icloud.com. Voor info en data klik hier.

Activiteiten april:

Dekema State / Martenastate / Stinze Stiens: 8 april een uniek Beleefarrangement met de Friese paardentram langs drie historische locaties. De start is in het Pakhûs SOLO in Stiens met een ‘Praatsje oer stinzenblomkes en de Vlaskamptún’ en een túnkuier, en vervolgens een bezoek aan de landgoederen Martenastatestate (Jelsum), Dekema State (Koarnjum). Op beide terreinen krijgt u een deskundige rondleiding. Kosten € 39,50: incl. koffie/thee met oranjekoek in Stiens, een Fryske lunch in de Túnmanswente en thee op Dekema State met rondleidingen. Reserveren is noodzakelijk, klik hier.

Dekema State Jelsum: 8 en 9 april Museumweekend. 22 april Voorjaarsfair: met een stinzenplantenzoekkaart maakt u tijdens deze evenementen zelf een rondgang. Voor prijzen, openingstijden en activiteiten zie de website

Martenastate Koarnjum:  Wandelexcursies en cursussen Natuurfotografie Stinzenflora. Voor data, prijzen en aanmelding zie de website van It Fryske Gea. 22 april Voorjaarsfair.

Schierstins Feanwâlden: 7, 8 en 9 april Museumweekend, 13.30 u. – 17.00 u. Gratis rondleidingen door tuin en gebouw.

Stinze Stiens: 30 april Open tuindag met om 13.00 u. ‘Praatsje’  in het Pakhûs SOLO (toegang € 5 pp. incl. koffie/thee en iets erbij; Smelbrêge 9, Stiens) en aansluitend een stinzenstruin door de tuin (aanmelden niet nodig). Van 14.00 – 16.00 u. is de tuin ook voor anderen open en is de toegang gratis.
Ontvangst groepen (vanaf 8 personen) in Pakhûs SOLO op afspraak. Aanmelding via: stinze.stiens@icloud.com. Voor info en data klik hier.

*Wijzigingen voorbehouden. Raadpleeg altijd de websites van de deelnemers voor de meest recente informatie.

Mededeling:

De Museumfederatie Fryslân biedt een nieuw lesprogramma aan voor onder- midden- en bovenbouw van het Primair Onderwijs: Stins! ‘Friese kastelen en hun bijzondere bewoners’. Hierin is ook aandacht voor de stinzenplanten. De Stinzenflora-monitor heeft hieraan bijgedragen door informatie en foto’s ter beschikking te stellen. Stins! is een project van Stichting Staten & Stinzen, Landschapsbeheer Friesland, Museumfederatie Fryslân, Steunpunt Monumentenzorg Fryslân en Keunstwurk. Het hele lesprogramma is te bekijken via deze link. Voor een beschrijving klik hier.

 

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2017: Kalender week 9
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2017: Kalender week 7