Na de regen en kou van het afgelopen weekend waren op de meeste plaatsen de Krokussen, Sneeuwklokjes en Lenteklokken al heel snel uitgebloeid. De nieuwe fase van de stinzenflora dient zich overal aan. Het Raerderbosk van Jongemastate is altijd wat later dan de andere terreinen en Hackfort vaak een van de eerste. Hieronder staat de Kalender en weer veel mooie foto’s. De foto wordt vergroot door erop te klikken.

De Keizerskronen die al heel lang bij de Jongemastate voorkomen beginnen nu te bloeien. Op de meeste terreinen bloeit ook de Holwortel volop.

Zijn wat kleinere broertje de Vingerhelmbloem bloeit wat later maar staat hier en daar ook al in bloei. ‘En dan de vingerhelmbloem, minder opvallend dan zijn grote broer de holwortel maar door de massale bloei weer fantastisch mooi’, zegt de correspondent van Hackfort.

De al genoemde holwortel staat werkelijk prachtig uitbundig te bloeien.

De Sneeuwroem, een modernere soort in het stinzenplantenassortiment, bloeit nu ook net als de Oosterse sterhyacint (Scilla siberica) en de Vroege sterhyacint (Scilla bifolia). Bij Hackfort bloeit de Weidegeelster, die de zon nodig heeft om de bloemen te laten zien en staat subtiel tussen het gras. Op de singel bij de weg bij de Schierstins bloeit de Bosgeelster. Het Maarts viooltje, dat lekker ruikt, bloeit nu ook, zo melden verschillende correspondenten.

De Slanke sleutelbloemen maken al een hele gele oever langs de beek, zo luidt het bericht uit Hackfort en op Jongemastate beginnen kleine perkjes Stengelloze sleutelbloem. Voor een geel accent zorgen nu ook de Wilde narcissen, die net als veel andere stinzenplanten houden van een wat vochtiger milieu.

Een bijzonder plantje wat in de 16e en 17e eeuw erg geliefd was in tuinen is de Hondstand. Als de zon schijnt krullen de blaadjes vrolijk omhoog. De naam van de plant komt van de vorm van de bol die op een tand van een hond lijkt. Bij Stinze-Stiens staat nu een klein groepje te bloeien. Dit plantje houdt van een humusrijke grond. De bosanemonen stellen ook wat andere eisen aan het milieu dan de meeste stinzenplanten en beginnen nu ook in bloei te komen. Op Hackfort kunt u komende week onder andere van deze plant genieten, hij komt er vrij massaal voor.

De Holwortel is een plant die in Duitsland op verschillende plaatsen in het wild voorkomt. Vorig jaar vertelden we erover in de monitor Kalender van 1 april 2016. Deze plant wordt in diverse oude kruidenboeken beschreven. Van de Holwortel komen net als bij de Bonte krokus een witte variant en een paars/roze-bruine  variant voor. Ook is, net als bij de krokussen, de verhouding tussen beide soorten verschillend voor de verschillende terreinen. In de Martenatuin in Franeker komt de Holwortel massaal voor op het hele terrein en is de witte wat prominenter aanwezig dan de paars/roze-bruine. Bij Martenastate en bij Stinze-Stiens is de paars/roze-bruine variant meer dominant dan de witte. De Holwortel kan zich heel goed uitzaaien en uitbreiden als de omstandigheden gunstig zijn. De plant houdt van wat lossere grond. De zaden verliezen hun kiemkracht snel. Als de zaden rijp zijn kun je ze verzamelen en direct uitstrooien op plaatsen waar je ze graag wilt hebben. Bloeiende Holwortel langs een pad met struiken is een prachtig gezicht net als een veld van deze mooie plant.

Activiteiten april*:

Stinze Stiens: Ontvangst groepen (vanaf 8 personen) in Pakhûs SOLO Smelbrêge 9, Stiens) op afspraak: ‘Praatsje oer stinzenblomkes en de Vlaskamptún’  en aansluitend een stinzenstruin door de tuin. Toegang € 5 pp. incl. koffie/thee en iets erbij. Aanmelding via: stinze.stiens@icloud.com. Voor info en data klik hier.

Dekema State / Martenastate / Stinze Stiens: 8 april StinzenFloraTour, een uniek Beleefarrangement met de Friese paardentram langs drie historische locaties. De start is in het Pakhûs SOLO in Stiens met een ‘Praatsje oer stinzenblomkes en de Vlaskamptún’ en een túnkuier, en vervolgens een bezoek aan de landgoederen Martenastatestate (Jelsum), Dekema State (Koarnjum). Op beide terreinen krijgt u een deskundige rondleiding. Kosten € 39,50: incl. koffie/thee met oranjekoek in Stiens, een Fryske lunch in de Túnmanswente en thee op Dekema State met rondleidingen. Wegens succes is er nu een tweede mogelijkheid om op die dag met de paardentram aan de StinzenFloraTour deel te nemen. Reserveren is noodzakelijk, klik hier.

Dekema State Jelsum: 8 en 9 april Museumweekend. 22 april Voorjaarsfair: met een stinzenplantenzoekkaart maakt u tijdens deze evenementen zelf een rondgang. Voor prijzen, openingstijden en activiteiten zie de website

Martenastate Koarnjum:  Wandelexcursies en cursussen Natuurfotografie Stinzenflora. Voor data, prijzen en aanmelding zie de website van It Fryske Gea. 22 april Voorjaarsfair.

Schierstins Feanwâlden: 7, 8 en 9 april Museumweekend, 13.30 u. – 17.00 u. Gratis rondleidingen door tuin en gebouw.

Stinze Stiens: 30 april Open tuindag met om 13.00 u. ‘Praatsje’  in het Pakhûs SOLO (toegang € 5 pp. incl. koffie/thee en iets erbij; Smelbrêge 9, Stiens) en aansluitend een stinzenstruin door de tuin (aanmelden niet nodig). Van 14.00 – 16.00 u. is de tuin ook voor anderen open en is de toegang gratis.
Ontvangst groepen (vanaf 8 personen) in Pakhûs SOLO op afspraak. Aanmelding via: stinze.stiens@icloud.com. Voor info en data klik hier.

*Wijzigingen voorbehouden. Raadpleeg altijd de websites van de deelnemers voor de meest recente informatie.

Mededelingen:

Stinze Stiens: Op 15 maart vertelden in het programma BinnensteBuiten (KRO-NCRV)  Trudy en Willem over tuinarchitect Gerrit Vlaskamp, over de stinzenblomkes in hun tuin in Stiens en op het St. Vituskerkhof. De uitzending terugzien? Klik hier.

De Dorpskerk Huizum viert het voorjaar met een fototentoonstelling, een lezing en een wandeling: “Stinzeblomkes it jier troch”. Opening: zaterdag 1 april. De Dorpskerk is om 13.30 u. open en dan kan het Baarhuisje en het graf van dr.J.Botke worden bezichtigd. Deze introduceerde in 1932 de naam ‘stinsplanten’ waarvan de huidige naam stinzenplanten is afgeleid. Om 14.00 u.: lezing door Willem van Riemsdijk. Om 15.00 u. een wandeling met IVN-natuurgids Betty Kooistra rondom de Dorpskerk en langs de Potmarge. Er wordt niet alleen naar stinzenplanten in de directe omgeving van de kerk gezocht, maar naar alles wat het beginnende voorjaar te bieden heeft. Voor de wandeling graag even aanmelden bij dorpskerkhuizum@gmail.com . De tentoonstelling is op en op 1, 8 en 15 april, van 13.30 – 17.00 u. te bezichtigen. Foto’s ter beschikking gesteld door: Stinze Stiens.

Thijsse’s Hof, Bloemendaal: Op 2de Paasdag, 17 april, de jaarlijkse IVNZK Stinsenplantendag. Buiten en binnen kunt u genieten van stinsenplanten. Tussen 11:00 en 16:00 uur zijn er elk uur rondleidingen van circa 3 kwartier onder begeleiding van natuurgidsen van het IVN. Tegelijkertijd zijn er voor kinderen speurtochten door de tuin met onder andere spannende verhalen over deze planten. In het instructielokaal is een tentoonstelling ingericht en worden presentaties (vanaf 11:30 uur) gegeven met allerlei weetjes en bijzonderheden over onze voorjaarsbloemen. Scholieren van het Sterrencollege Haarlem geven workshops speciaal voor kleuters waarin zij bloembolletjes gaan planten in potjes en fantasierijk verpakken voor thuis. Voorafgaand aan of na afloop van de (kinder-)excursies en workshops kunt u rondkijken bij de stands met antiquarische plantenboeken, bol- en knolgewassen, wilde planten, zoek- en ansichtkaarten of een kijkje nemen in een speciaal voor deze dag samengesteld herbarium met zeldzame wilde en stinsenplanten. Ook voor de inwendige mens wordt gezorgd. Thijsse’s Hof bevindt zich aan de Mollaan 2 in Bloemendaal. Voor meer informatie, klik hier.

De Museumfederatie Fryslân biedt een nieuw lesprogramma aan voor onder- midden- en bovenbouw van het Primair Onderwijs: Stins! ‘Friese kastelen en hun bijzondere bewoners’. Hierin is ook aandacht voor de stinzenplanten. De Stinzenflora-monitor heeft hieraan bijgedragen door informatie en foto’s ter beschikking te stellen. Stins! is een project van Stichting Staten & Stinzen, Landschapsbeheer Friesland, Museumfederatie Fryslân, Steunpunt Monumentenzorg Fryslân en Keunstwurk. Het hele lesprogramma is te bekijken via deze link. Voor een beschrijving klik hier.

• Volgende: Stinzenflora-monitor 2017: Kalender week 13
• Vorige: Stinzenflora-monitor 2017: Kalender week 11