Dat lieve blanke klokje, met zijn drie groene boogjes en zijn goudgeel hartje, dat zoo sierlijk in de lentewind kan wiegelen op de slanke, dunne stengel. Kijk het nog eens goed aan; merkt ge niet dat het u wat te zeggen heeft” Een prachtig citaat uit ‘Het Sneeuwklokje’. Het openingsverhaal van Eli Heimans in de eerste nummer van De Levende Natuur dat verscheen in maart 1896, zo vertelt ‘Nature Today‘.

Sneeuwklokjes en blad Bonte krokus.

Sneeeuklokjes en blad van de Bonte krokus onder de Kaukasische vleugelnoot bij Stinze Stiens.

Van een lentewind is nu echter geen sprake. Deze week wordt het echt winter en het Sneeuwklokje doet haar naam eer aan. Het is een bloem van de winter net als de Winterakoniet, ook een vroege bloeier. Wellicht is het daarom dat mensen, die onze tuin bezoeken, zeggen dat ze zo blij worden die tere bloemen te zien terwijl ze hun jas nog eens hoog dichtknopen vanwege de kou.

Sneeuwklokjes en Winterakoniet bij Stinze Stiens.

Sneeuwklokjes en Winterakonieten bij Stinze Stiens.

De Sneeuwklokjes zijn duidelijk al verder dan enkele weken terug en ook de Winterakonieten laten zich meer zien. Maar van bloei is pas sprake als de klokjes en knoppen opengaan en zover is het nog niet. Ook in de voortuin van het Doktershûs in Stiens komen ze aarzelend boven.

Sneeuwklokjes Doktershûs Stiens.

Sneeuwklokjes in de voortuin van het Doktershûs in Stiens. het blad van de Wilde hyacint komt ook al boven.

Thomas Tickell

Thomas Tickell door Sylvester Harding, ca. 1800, coll. British Museum (via wikisource).

Het Sneeuwklokje heeft altijd tot de verbeelding gesproken. Zo schreef Thomas Tickell (1686-1740) in 1722 een sprookjesachtig gedicht over de Kensington Gardens in London, die hun naam te danken hebben aan Princes Kenna.  Het Sneeuwklokje zou voor het eerst voorkomen in de Kensington Gardens van waaruit het zich over Engeland verspreid heeft. Het verhaal is dat Princes Kenna het sap van een magische plant, de ‘Moly’, over het levenloze lichaam van haar geliefde goot. Daarop veranderde hij in een Sneeuwklokje:

[…]
‘A flower, that first in this sweet garden smil’d
To virgins sacred, and the Snow-drop styl’d
The new-born plant with sweet regret she view’d
Warm’d with her sighs, and with her tears bedew’d,
And with her lover whiten’d half the shade.
Thus won from death each spring she sees him grow,
And glories in the vegetable snow,
Which now increased through wide Brittania’s plains,
Its parent’s warmth and spotless name retains;’
[…]

Sneeuwklokjes St. Vituskerk Stiens

Sneeuwklokjes bij de St. Vituskerk in Stiens. Foto: Stinze Stiens.

Bovenstaande lazen we op Twitter bij Venetia Jane’s Gardens. Zij vertelt ook dat de naam februari komt van zuiveringsrituelen bij de Romeinen bekend als ‘Februa’. Sneeuwklokjes bloeien in februari en zijn het symbool geworden van zuiverheid en nieuw leven. In Engeland worden de Sneeuwklokjes op 2 februari, de dag van Maria Lichtmis de kerk binnengedragen. Het is een feest dat met nog meer gebruiken gepaard gaat. In Frankrijk worden ‘gelukbrengende’ flensjes gebakken en worden de tafels met kaarsen versierd. De pannenkoekjes zijn goudgeel als de stralende zon. Het feest wordt gevierd 40 dagen na kerstmis. Ook in België kent men deze gewoonte. Maria Lichtmis wordt daarom ook wel ‘Onze- Lieve- Vrouw- schudde- panne’ genoemd, aldus het Nederlands Bakkerijmuseum.

Elspeth Diederix, Miracle #01,

Elspeth Diederix, Miracle #01, Galanthus elwesii. uit de Miracle Series.

De Nederlandse fotograaf/beeldend kunstenaar/hovenier Elspeth Diederix laat zich door veel bloemen inspireren. Ze ontwierp zelf een bijzondere tuin de ‘Miracle Garden’ in Amsterdam West. Zij noemt het een ‘laboratorium voor het cultiveren van wonderen’. In haar foto’s experimenteert ze met belichting en sluitertijden zodat er een heel eigen betoverende bloemenwereld ontstaat. Het Sneeuwklokje verspreidt een veelkleurig lichtschijnsel als van een regenboog.

Gelezen:

In Nature Today: Over het Sneeuwklokje in 300-jarig perspectief. We verwachten de meeste meldingen van eerste bloei rond 1 februari, zo wordt gezegd. Dit is bijna twee weken eerder dan gemiddeld over de afgelopen 300 jaar. Dat blijkt uit een bloeireconstructie van ruim 300 jaar op basis van 6.000 waarnemingen. Je wordt uitgenodigd om ook jouw eerste bloeiend sneeuwklokje door te geven aan De Natuurkalender. En let op: er is pas sprake van bloei als de hele bloem open is!

Winterakonieten St. Vituskerk Stiens.

Winterakonieten bij de St. Vituskerk in Stiens. Foto Stinze Stiens. 5 februari 2021.

Website van de Nederlandse Tuinenstichting: De hof rond de St. Vituskerk in Stiens is de ‘Tuin van de maand februari’ van de Nederlandse Tuinenstichting. De Nederlandse Tuinenstichting is de hoeder van ‘groen erfgoed.’ In het voorjaar van 2019 was de Commissie Groen Erfgoed van de NTs samen met adviseurs uit de regio en vertegenwoordigers van andere commissies te gast bij Trudy en Willem van Riemsdijk, adviseurs van de NTs in Fryslân. Niet alleen bezochten we hun prachtige stinzentuin achter het Doktershûs, we gingen ook naar de groene hof rond de St. Vituskerk met onder meer de fraaie lindenlaan. De hof rond de kerk met de lindebomen en de stinzenflora is recent rijksmonument geworden. Een bezoek aan deze historische plek in combinatie met een bezoek aan Stinze Stiens is de moeite meer dan waard en bevelen we dus van harte aan. Veel leesplezier met het artikel van Trudy en Willem op de website van de Nederlandse Tuinenstichting.

Stinze Stiens:
Bezoekadres: Smelbrêge 6, schuin tegenover de St. Vituskerk in het historische centrum
Toegang: Op afspraak. ‘Open tuindagen’, zie het Stinzenflorajournaal of de agenda op de website www.stinze-stiens.nl
Parkeren: gratis in Stiens

Openbaar vervoer: Bus 60 of 154 vanuit Leeuwarden, Halte Langebuorren.
Stinzenflora-monitor: voor informatie klik hier, over de Noordelijke Lustwarande, stinzenplanten in Noord-Nederland en Noord-Duitsland, locaties, soorten en bloeitijd.