De indeling van de begane grond is bij de restauratie niet noemenswaardig gewijzigd in vergelijking met de situatie van na de verbouwing van 1894. Hoe het voor die tijd was is moeilijk te achterhalen. Een ‘lappendeken’ van houten wanden, gemetselde en geschilderde muurvlakken werd zichtbaar na verwijdering van de wandbekleding (voorkamer, achterkamer en kamer rechts van de voordeur, evenals de schouw in de keuken, gebouwd door Terpstra). Het enige wat bekend is van de indeling uit de vroegste periode is af te leiden uit de ‘inventarislijst’ van roerende goederen die na het overlijden van Pieter Klazes Iest is opgemaakt: een voorkamer, een achterkamer, een voorhuis wat vermoedelijk een ontvangstruimte was met een bankje en ‘parapluiestander’ en een voorkamertje, mogelijk de herenkamer met o.a. een lessenaar, een ‘pijpenstander’ en een ‘boekenhanger’.

Architect Van der Meulen bij locatie oude schoorsteen eetkamer

Architect Van der Meulen bij locatie oude schoorsteen eetkamer. Foto, 30 januari 2013.

Woonkamer, houten wand gangzijde

Woonkamer, houten wand gangzijde. Foto, 5 maart 2013.

Voormalige spreekkamer, gangzijde

Voormalige spreekkamer, gangzijde. Foto, 28 februari 2013.

Voormalige spreekkamer, noordzijde

Voormalige spreekkamer, noordzijde. Foto, 28 februari 2013.

In de huidige situatie is de enige toevoeging een badcel, waarvan de ruimte is afgenomen van de voormalige spreekkamer aan de straatzijde, waarvan de functie is veranderd in slaapvertrek.

Slaapvertrek met venster richting kerk

Slaapvertrek met venster richting kerk. Foto Edward Roussou.

In het woongedeelte is de wand met de suitedeuren die voor- en achterkamer scheidt, voorzien van nieuwe kasten aan beide zijden. Bij het wijzigen van de oude toestand, werd op een ijzeren balk het jaartal 1929 aangetroffen. Naar alle waarschijnlijkheid het jaar waarin de bedsteden zijn verwijderd om plaats te maken voor de suitedeuren.

Suitedeuren met kasten

Suitedeuren met kasten, woonkamer. Foto Edward Roussou.

Tenslotte is een deel van de zoldervloer van de keuken verwijderd om meer daglicht toe te laten door een tweetal aangebrachte ramen in het schuine dak.

Architect G. van der Meulen en Sijmen Kalsbeek

Architect G. van der Meulen en Sijmen Kalsbeek (Bouw- en Restauratiebedrijf van der Vegt, Weidum). Foto.

Door de buitenmuur van de achterkamer te voorzien van grote dubbele deuren, is er een directe relatie mogelijk gemaakt naar het al aanwezige, in rode straatsteen uitgevoerde, terrasje en het zicht op de tuin geoptimaliseerd.

Zicht van binnenuit op de tuin

Zicht van binnenuit op de tuin. Foto.

De ramen van de voor- en slaapkamer zijn voorzien van schuiframen, die weer gangbaar zijn gemaakt met gebruik van de oude tegengewichten en voorzien zijn van bijpassende, tochtprofielen. De nog aanwezige binnenluiken inclusief de luikkasten, zijn eveneens hersteld. Ze kunnen, ontdaan van dikke oude verflagen, met de bestaande scharnieren weer prima gebruikt worden. De lambrisering onder de ramen heeft een gewelfde vorm, corresponderend met de raamopeningen en de muurdammen ernaast en ertussen. De vensterbank daarboven volgt deze vorm.

Woonkamer

Woonkamer. Foto Edward Roussou.

De voormalige wachtkamer heeft de functie van ontvangst en kleine vergaderruimte gekregen. In deze kamer is behang op de wand teruggevonden met een bloemmotief, uit ca. 1910. Onder de vloer bleek een regenwaterput verscholen. De contouren van deze put worden in de marmoleum vloerbedekking zichtbaar gemaakt.

Behang in voormalige wachtkamer

Behang in voormalige wachtkamer. Bloemmotief, ca. 1910, en streepjesmotief ca. 1930.

Regenwaterkelder onder voormalige wachtkamer

Regenwaterkelder onder voormalige wachtkamer. Foto.

De voordeur, met de nieuwe deurklopper, geeft toegang tot de fraaie monumentale gang.

Men wordt verrast door de geheel gerestaureerde wanden met rood gemarmerde lambriseringen voorzien van geel gemarmerde ‘spiegels’ (panelen). Het rode is geïdentificeerd als Waals marmer en het geel als het Giallo di Siena, een zeer kostbaar marmer dat waarschijnlijk niet eens in die grote formaten te krijgen was. [Dr. R. Harmanni, kunsthistoricus en onderzoeker, directeur van de Stichting Historische Behangsels en Wanddecoraties, heeft het onderzoek gedaan. De resultaten zijn een een intern rapport vastgelegd.] Bijzonder is het zuilmotief dat in de schildering is verwerkt, waarop een fraai gedecoreerde vaas met verschillende soorten bloemen prijkt. Overigens waren in de eetkamer en de spreekkamer een rood marmeren schoorsteenmantel. In de woonkamer was een zwart marmeren schoorsteenmantel die enigszins versierd was.

Entrée; schilderingen in de gang

Entrée. Schilderingen in de gang.

Bovenlangs de lambrisering is later, vermoedelijk door Hooghoudt in 1908 toen hij onderhoud aan de spreekkamer pleegde, een fraaie gestileerde bladrand met bessen aangebracht in Art Nouveau stijl.

Plantrank boven gemarmerde lambrisering

Art Nouveau plantrank geschilderd boven gemarmerde lambrisering, vermoedelijk 1908.

Dokter Hendrik Hooghoudt en Menna Hooghoudt-Hofstee

Dokter Hendrik Hooghoudt en Menna Hooghoudt-Hofstee met het gezin aan de thee in de tuin. Tafelkleed en servies in fraaie Art Nouveau stijl. Archief: H. Hoevers-Hooghoudt.

Dit geheel was in de loop der tijd bij verschillende aanpassingen afgedekt, eerst deels door een wit-grijze marmering en later werd daar weer overheen een moderne lambrisering aangebracht.

‘Afpellen’ van de bovenlaag in de gang

‘Afpellen’ van de bovenlaag in de gang door medewerker team Art-decor.

Vrijgelegde oorspronkelijke details

Vrijgelegde oorspronkelijke details onder de witte latex verflaag.

Palet voor restauratie marmering gang

Palet voor restauratie marmering gang door Art-decor.

Restauratie marmering gang

Restauratie marmering gang door Randolph Algera (Art-decor) en medewerker.

Het plafond is in de jaren zeventig van de vorige eeuw met een witte latex overschilderd. Op basis van teruggevonden verfsporen is het in oorspronkelijke luister hersteld. Een met sjabloon aangebrachte randversiering is opnieuw aangebracht tussen twee geprofileerde randen. Het veld is voorzien van driedimensionale gipsen hoekornamenten met blad- en roosmotieven en weer met bladgoud gedecoreerd evenals de drie identieke ovaalvormige ornamenten in het midden van het plafond, waarvan de middelste is voorzien van aansluiting voor een lichtarmatuur. Op de gang uitkomende deuren zijn geschilderd in imitatie eikenhout, overeenkomstig de oorspronkelijke teruggevonden verfresten.

Aanbrengen bladgoud op plafond

Aanbrengen bladgoud op plafond door Mieke Nijland (Art-decor).

Hoofdgang met zicht op entrée

Hoofdgang met zicht op entrée. Foto Edward Roussou.

Centraal ornament in hoofdgang

Centraal ornament in hoofdgang. Foto Edward Roussou.

Imitatie-eikendeuren

Imitatie-eikendeuren. Foto Edward Roussou.

De trap naar de woonverdieping is op vergelijkbare wijze beschilderd, zij het iets minder uitgesproken.

Trapopgang

Trapopgang. Foto Edward Roussou.

De klapdeur, die toegang geeft tot de secundaire gang bevat een gezandstraald gegoten glaspaneel voorstellende bloem- en bladranken, een zwaluw en enkele draperieën, gemaakt door de Koninklijke Nederlandsche glasfabriek J.J.B.J. Bouvy te Dordrecht. (1850–1926). Met name het zwaluw-motief wordt bijzonder genoemd. De ruit was daarom hoogstwaarschijnlijk kostbaar en wordt wel gedateerd aan het einde van de negentiende eeuw. [Laura Roscam Abbing bereidt een proefschrift voor over de Koninklijke Nederlandsche Glasfabriek J.J.B.J. Bouvy (1850-1926) en gaf de gegevens over de ruit.] De gangvloer is betegeld met dubbelhard industrieel gebakken vloertegels in een fraai, kleurig, geometrisch patroon, uit Engeland afkomstig. Mario Baeck [pHd onderzoeker Universiteit Gent en auteur op het gebied van historische keramische industriële tegels in de 19e en 20e eeuw in België in internationaal verband] stuitte op een foto afkomstig van het Stadsmuseet Stockholm over een industriële tegelvloer in Stockholm, gedateerd 1889, waarin enkele tegels met decoratief patroon overeenkomen met die in de gang in Stiens. Informatie staat in deze PDF. De tegels liggen in mortel op een vleilaag van bakstenen in zand (stenen, plat gelegd in een mortelbed op de kleigrond). De stijl is die van de neogotiek van de negentiende eeuw zoals deze wel in Engeland voorkwam. De vloer, het plafond en de oudste beschildering van de muren van de gang zijn vrijwel zeker tot stand gekomen in 1894 bij de grote verbouwing door Terpstra.

Glaspaneel tochtdeur (Bouvy te Dordrecht)

Glaspaneel tochtdeur (Bouvy te Dordrecht). Foto Edward Roussou.

Voor de toegang tot het pand zal de voormalige patiënteningang aan de zijkant worden gebruikt. Om zich aan te kondigen kan de bezoeker de oude deurbel laten klingelen, die voorheen door de patiënten werd gebruikt. Deze deur ontsluit de gang tussen het huis en de door Terpstra gebouwde keuken en apotheek. Deze gang sluit loodrecht aan op het verlengde van de hoofdgang met toegang vanaf de straat.

De gangwanden zijn voorzien van een decoratief gemarmerde lambrisering gelijk aan die van de hoofdgang, maar iets eenvoudiger en van mindere kwaliteit. Een oud fragment is blootgelegd en gerestaureerd, het overige is gereconstrueerd. Het plafond is de onderkant van de zoldervloer zoals in de vertrekken.
De oorspronkelijk houten vloer van deze gang is evenals de keukenvloer bij de restauratie vervangen door een granito vloer.

Gang met doorkijkje naar gang achterzijde huis

Gang met doorkijkje naar gang achterzijde huis. Foto Edward Roussou.

De gang geeft toegang tot de apotheek — boven de kelder —, de ontvangst, de keuken, de trap naar het zoldertje boven de keuken en het toilet.

Tegenover de keukendeur biedt een buitendeur toegang tot het terras en de tuin. Deze deur heeft een gietijzeren rooster met in het midden een voorstelling van een heer leunend op een pedestal, of een boomstronk die daarvoor dienst doet. Op de afbeelding is het steunpunt aan het oog onttrokken door weelderig, metalen groen.

Dit is een pendant van de versiering op het rooster van de deur bij de patiënteningang waar een vrouwtje de deur siert.

Medaillon op deurroosters bij keuken en voormalige patiënteningang

Medaillon op deurroosters bij keuken en voormalige patiënteningang. Foto Edward Roussou.

Medaillon op deurroosters bij keuken en voormalige patiënteningang

Medaillon op deurroosters bij keuken en voormalige patiënteningang. Foto Edward Roussou.

Oorspronkelijk was de onderkant van de planken zoldervloer van alle vertrekken geschilderd in houtimitatie. Dit is nu nog alleen in de voormalige wachtkamer zichtbaar. De planken in de overige vertrekken waren later overgeschilderd in een egale kleur. Volgens een door timmerlieden aangebracht opschrift op een van de plafondpanelen in de voormalige spreekkamer, zijn in 1908 de vlakken tussen zolderbalken voorzien van panelen, die met een hollat aansloten tegen de balken.

Planken plafond voormalige spreekkamer

Planken plafond voormalige spreekkamer. ‘J. Hoekstra, Oude Bildtzijl, 24 Maart 1908’. Foto D. van der Meulen-Laverman.

Planken plafond voormalige spreekkamer.

‘T. Greijdanus Wirdum Friesland, 24 Maart 1908, Timmerknecht, Werkend Bij A. Polstra, Stiens’. Foto D. van der Meulen-Laverman.

In de jaren na de tweede wereldoorlog zijn er in de woonvertrekken en de spreekkamer houten plafonds onder aangebracht. In de voor- en achterkamer, de wachtkamer en de apotheek is de oorspronkelijke staat teruggebracht. In de voormalige spreekkamer zijn de houten panelen uit 1908 gehandhaafd. De ontdekking van een smal gouden biesje langs de zijkant van de omranding, heeft aanleiding gegeven om dit met bladgoud te reconstrueren.

Plafond voormalige spreekkamer, met biesje

Plafond voormalige spreekkamer, met biesje. Foto Edward Roussou.

Op het beschot van de houten wand tussen de trap en de voormalige wachtkamer, zaten nog oude resten van behangselpapier. Achter een deel van dit wandje zaten stukken behang gepropt met in totaal vijf verschillende motieven uit verschillende periodes: 1860, 1887 en het laatste decennium van de negentiende eeuw. Oude kranten onder meer van 1860 en 1887 bleken behulpzaam te zijn bij het dateren. Op basis van deze resten zijn twee behangsoorten gereconstrueerd en aangebracht op de wand in voorkamer en in de slaapkamer, grenzend aan de gang.

Behang ca. 1840, oudste behang (fragment)

Behang 1860  (fragment). Gedateerd via een krant waarop het behang was geplakt. Periode P.K. Iest/S.J. Taekema. Foto Edward Roussou.

Behang, reconstructie

Behang 1860. Fragment. Reconstructie 2014 door Lingbeek Papierrestauratie te Haarlem.

Krant geplakt over het behang

Behang geplakt op een krant, gedateerd februari 1860.

Behang, met goudkleurige motieven met gestapelde medaillons in een diagonaal alternerend repetitief patroon

Behang, met goudkleurige motieven met gestapelde medaillons in een diagonaal alternerend repetitief patroon. ca. 1860. Periode P.K. Iest/S.J. Taekema of S.J. Taekama/ Elisabeth Iest (na 1863). Foto Edward Roussou.

Behang met gestapelde medaillons in een diagonaal alternerend repetitief patroon

Behang met gestapelde medaillons in een diagonaal alternerend repetitief patroon. ca. 1860. Periode P.K. Iest/ S.J. Taekema of S.J. Taekema/Elisabeth Iest (na 1863). Eroverheen was een krant geplakt uit 1887. Periode S.J. Taekema/Elisabeth Iest. Daaroverheen bruin behang, daaroverheen donker behang uit ca. 1890-1900. Periode Elisabeth Iest.

 

Behang, met donker bladmotief en goudkleurige arceringen als achtergrond

Behang, met donker bladmotief en goudkleurige arceringen als achtergrond, krant 1887. Periode Elisabeth Iest. Foto Edward Roussou.

Behang, bruin, in een diagonaal repetitief patroon

Behang, bruin, in een diagonaal repetitief patroon. ca. 1880-1890. Periode Elisabeth Iest.

Behang aangebracht in slaapkamer, reconstructie

Behang 1887. Reconstructie 2014 door Lingbeek Papierrestauratie te Haarlem, aangebracht in de slaapkamer. Foto Edward Roussou.

 

Behang met bloemmotief, eroverheen behang met streepmotief in voormalige wachtkamer

Behang met bloemmotief, ca. 1910-1920, eroverheen behang met streepmotief ca. 1930 in voormalige wachtkamer. Periode H. Hooghoudt.

Behang met fijn bloemmotief, afgewisseld met brede gedecoreerde banen op bovenverdieping

Behang gemerkt Rd No 667761, met fijn bloemmotief, afgewisseld met brede gedecoreerde banen, na 1930, op bovenverdieping. Periode J. of G. Bosma.